مریم مهرجو - دانشجوی کارشناسی ارشد تغذیه ورزشی، موسسه آموزش عالی زند شیراز، شیراز، ایران
هما شیخانی - استادیار فیزیولوژی ورزشی، گروه علوم ورزشی، موسسه آموزش عالی زند شیراز، شیراز، ایران
محمد علی بابایی بیگی - استاد تمام مرکز تحقیقات قلب و عروق، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز، ایران.
بابک حسینی - استادیار گروه جراحی، دانشکده پزشکی، مرکز تحقیقات لاپاراسکوپی، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز، ایران.
مسعود امینی - استاد تمام گروه جراحی، دانشکده پزشکی، مرکز تحقیقات لاپاراسکوپی، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز، ایران.
علیرضا جوهری - دانشجوی دکتری فیزیولوژی ورزش، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، بخش علوم ورزشی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

هدف: از علل اصلی مرگ و میر ناشی از بیماری­های قلبی-عروقی چاقی می­باشد. امروزه جراحی باریاتریک برای درمان چاقی بسیار متداول است. از این­رو مطالعه حاضر به بررسی ارتباط فعالیت­بدنی و الگوی مصرف مواد غذایی منتخب بر شاخص­های مورفولوژیک و عملکردی قلب در زنان مبتلا به چاقی مرضی بعد از جراحی باریاتریک پرداخته است. روش شناسی: مطالعه حاضر از نوع نیمه تجربی بود؛ به طوری که نمونه مورد مطالعه، ۱۰ زن مبتلا به چاقی مرضی بودند؛ که در سال ۱۴۰۰ قصد جراحی باریاتریک در بیمارستان­ حافظ و بیمارستان مادروکودک شیراز داشتند. این افراد به­صورت در دسترس و هدفمند وارد مطالعه شدند. بیماران با میانگین±انحراف معیار سن (۴۶/۱۴±۵۸/۳۴ سال)، قد (۸۷۶/۹±۴۲/۱۶۵ سانتی­متر)، وزن (پیش­آزمون: ۳۱/۲۲±۵۸/۱۱۲ کیلوگرم و پس­آزمون: ۲۶/۱۷±۰۸/۷۸ کیلوگرم) و شاخص توده بدنی (پیش­آزمون: ۵۹/۵±۹/۴۰ و پس­آزمون: ۴۴/۵±۴۷/۲۸ کیلوگرم بر مترمربع) انتخاب شدند. قبل و ۱۲ هفته بعد از جراحی باریاتریک، برخی از شاخص­های مورفولوژیک و عملکردی قلب در این افراد به­وسیله اکوکاردیوگرافی مورد بررسی قرار گرفت. برنامه فعالیت­بدنی براساس قوانین کالج پزشکی ورزشی آمریکا  (ACSM) و برنامه غذایی بر اساس درسنامه انجمن جراحی باریاتریک(ASMBS)  برای مدت ۱۲ هفته توسط جراح در اختیار بیماران قرار گرفت. برای تعیین تفاوت میان دو زمان پیش­آزمون-پس­آزمون از آزمون تی­زوجی و برای تعیین میزان همبستگی از آزمون همبستگی پیرسون و در بخش آمار ناپارامتریکاز آزمون ویلکاکسون و از آزمون همبستگی اسپیرمن استفاده شد. برای ارزیابی طبیعی بودن داده­ها از آزمون شاپیروویلک استفاده گردید و پس از بررسی نتایج آزمون مذکور، توزیع داده­ها طبیعی نبودند. سطح معناداری ۰۵/۰p< در نظر گرفته شد. یافته ها: میان فعالیت­بدنی و الگوی مصرف مواد غذایی منتخب با متغیرهای ضخامت دیواره بین دو بطن (۰۵/۰p< ،۸۲۵/۰r=)، ضخامت دیواره خلفی قلب (۰۵/۰p< ،۷۰۴/۰r=)، ابعاد دهلیز چپ قلب (۰۵/۰p< ،۷۰۷/۰r=) و قطر دهانه آئورت قلب (۰۵/۰p< ،۷۱/۰r=) همبستگی معنادار منفی با سطح فعالیت بدنی به همراه رژیم غذایی دیده شد. هم­چنین در ضخامت دیواره بین دو بطن، ضخامت دیواره خلفی قلب و اختلال عملکرد دیاستولیک بطن چپ کاهش معنادار در پس­آزمون نسبت به پیش­آزمون وجود داشت و در بقیه متغیرهای تحقیق تفاوت معنادار بین این زمان­ها مشاهده نشد. نتیجه گیری: جراحی باریاتریک با اصلاح رژیم غذایی و فعالیت ورزشی منتخب می­تواند بر برخی از متغیرهای مورفولوژیک و عملکردی قلب تاثیر مثبت داشته و افراد را از خطرات قلبی-عروقی ناشی از چاقی مصون نگه دارد.

فعالیت بدنی, شاخص های مورفولوژیک, چاقی مرضی, جراحی باریاتریک