نسخ به معنی زایل کردن و از بین بردن چیزی به واسطه چیزی دیگر است که پس از آن می­آید. چنان که میگویند خورشید سایه را نسخ کرد و پیری جوانی را؛ و از این واژه گاه معنی «ازاله» و گاه معنای «اثبات» و گاهی هر دو امر برداشت می شود. شبهات زیادی درباره انگیزه نسخ آیات قرآن وجود دارد و پاسخ­های بسیاری به آن ها داده شده که از این میان دیدگاه علامه طباطبایی ; به عنوان شاخص تفسیر شیعی و آیت الله معرفت ; به عنوان شاخص علوم قرآنی شیعی اهمیت بسیاری دارد. در این نوشتار، نخست، به مفهوم شناسی مساله نسخ و تعاریف دو عالم بزرگوار و سپس به بیان اقسام نسخ از دیدگاه ایشان پرداخته شده است؛ سپس به حکمت های نسخ در قرآن از منظر علامه و آیت الله معرفت (رحمه الله علیهما) پرداخته شده که در مجموع چهار حکمت: تبعیت از شرایط، تخفیف، آزمایش، و ضرورت حرکت تدریجی به دست آمد. البته آیت الله معرفت ; معتقد بودند تقریبا تمام آیات منسوخ از نوع نسخ مشروط هستند. در پایان مقایسه عملکرد این دو بزرگوار در آیات منسوخ انجام شد و مشخص شد دو حکمت تخفیف و تبعیت از شرایط در آن ها جاری است.

نسخ، ناسخ، علامه طباطبایی, ، آیت الله معرفت, ، فلسفه نسخ