عصمت شریعتی - کارشناسی ارشد مهندسی صنایع
سیدمحمدتقی فاطمی قمی - عضو هیات علمی دانشکده مهندسی صنایع دانشگاه صنعتی امیرکبیر

در دنیای کنونی رقابت بین سازندگان قطعات و محصولات با شدت بیشتری برای جلب رضایت مشتری، کسب سود بیشتر و دستیابی به بازارهای بین المللی دنبال می شود . بنابراین شرکت ها ومراکز تولیدی و خدماتی نیازمند انعطاف پذیری در عرضه محصولات و خدمات خود هستند و ا ز آنجایی که بخش اعظم هزینه تمام شده محصولات متعلق به هزینه اقلامی است که توسط تامین کنندگان بیرونی و سازندگان تهیه می شود و از طرف دیگر کیفیت و انعطاف پذیری در محصولات و خدمات ارائه شده توسط شرکت به میزان قابل توجهی تحت تاثیر اقلام بیرونی قرار می گیرند، لذا قسمت خرید به عنوان متولی امر تامین قطعات از اهمیت و جایگاه ویژه ای برخوردار است و عملکرد آن بسیار حائز اهمیت است . از سوی دیگر توجه خاص اقتصاد ایران به صنعت خودرو و رشد سریع این صنعت در ایران از یک سو , وجود رقبای داخلی و احتمال ظهور رقبای خارجی از سوی دیگر لزوم سنجش عملکرد سازندگان با شاخص های رقابتی و شناسایی و بهبود نقاط ضعف آنها را چندین برابر می نماید . با توجه به اهمیت این موضوع این مقاله به ارزیابی و انتخاب سازندگان قطعه در زنجیره تامین با استفاده از رویکرد سیستم خبره می پردازد . با مطالعه ادبیات شاخصهای ارزیابی سازندگان در صنعت جهانی خودر و مشاوره با افراد خبره، معیارها و شاخصهای مناسب برای ارزیابی و انتخاب سازندگان در نظر گرفته شده است . پس از طبقه بندی این معیارها، سیستم خبره سطوح مختلفی از مشخصه ها را برای ارزیابی سازندگان به کار می گیرد . سیستم خبره طراحی شده با دریافت اطلاعات لازم و پرسشهای مورد نیاز از کاربر،سازندگان را در چهار گرید ( گروه ) دسته بندی نموده، راهنمائیهای لازم در مورد چگونگی عقد قرارداد با سازنده را به کاربر ارائه می دهد . در انتها برای ارزیابی و رتبه بندی سازندگان هر گروه ، از رویکرد فرایند تحلیل سلسله مراتبی، به منظور رتبه بندی سازندگان داخل هر گروه استفاده شده است . با انجام این ارزیابی، سازندگان برتر با توجه به معیارهای در نظر گرفته شده شناسایی خواهند شد و تصمیم گیری در خصوص تعیین شرایط خرید، پرداخت تسهیلات مالی و ارائه راهکارهای مناسب جهت ارتقائ سازندگان ضعیفتر از اعتبار قابل توجهی برخوردار خواهد شد .

سیستم خبره - فرایند تحلیل سلسله مراتبی - ارزیابی عملکرد - رتبه بندی تامین کنندگان