نقش مخروطافکنه ها در توزیع سکونت گا ه های پیش از تاریخ از دیدگاه زمین باستانشناسی (مطالعهی موردی: مخروطافکنهی جاجرود و حاجیعرب)
- سال انتشار: 1391
- محل انتشار: فصلنامه پژوهش های جغرافیای طبیعی، دوره: 44، شماره: 4
- کد COI اختصاصی: JR_JPHGR-44-4_001
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 219
نویسندگان
دانشیار ژئومورفولوژی، دانشکدهی جغرافیا، دانشگاه تهران
دانشیار باستانشناسی، دانشگاه تهران
دانشیار اقلیم شناسی، دانشکدهی جغرافیا، دانشگاه تهران
مرکز تحقیقات محیطی دانشگاه کینگستون، انگلستان
دانشگاه برادفورد، انگلستان
چکیده
در سال های اخیر مطالعات باستانشناسی با بهره گیری از سایر رشته های علمی، رویکرد های نوینی را در شناخت شرایط محیطی مکان استقرار محوطه های باستانی داشته است. در این پژوهش با هدف تعیین نقش مخروط افکنه ها در توزیع سکونت گاه های پیش از تاریخ، مخروطافکنه های جاجرود در دشت تهران و حاجی عرب در دشت قزوین مورد مطالعه قرار گرفتند. در این پژوهش ضمن مطالعات میدانی با ایجاد ترانشه و تهیه گرافیک لوگ نسبت به تعیین ویژگی های رسوبی محل سکونت گاه ها اقدام گردید. همچنین برای بررسی کانال های گیسویی سطح مخروطافکنه ها از عکس های هوایی سال های ۱۳۳۵ و ۱۳۴۷ استفاده شد. برای ترسیم نقشه ها و گرافیک لوگ از نرم افزارهای Freehand و ArcGIS استفاده شد. گفتنی است که از دستگاه لیزر گرانولومتری برای دانه سنجی رسوبها و از نرم افزارهای LS ۲۳۰ و GRADISTAT برای تحلیل آماری رسوبها بهره گرفته شد. نتایج پژوهش نشان می دهد که اکثر سکونت گاه های پیش از تاریخ برای دسترسی به خاک مناسب و آب کافی برای کشاورزی و ساخت سفال و فعالیت های دیگر، روی بخش های میانی و انتهایی مخروطافکنه ها استقرار یافته اند. رسوبهای ریزدانهی حاصل از جریان های صفحه ای، شرایط مساعدی را برای تداوم استقرار سکونت گاه ها فراهم می کرده و در عین حال، رسوبهای جریانی در برخی موارد، مخاطراتی را با تحمیل شرایط نامساعد بهوجود می آورده است. همچنین بررسی کانا ل های گیسویی، عبور این کانا لها و مهاجرت و تغییر مسیر کانال ها را از مجاورت سایت ها نمایش می دهد که جابجایی محوطه ها را نیز بدنبال داشته است. از دیگر نتایج این بررسی می توان به رابطه بین حفر عمقی کانال های اصلی موجود بر سطح مخروطافکنه ها و مکان یابی مناسب استقرار گاه ها بهدست انسان های پیش از تاریخ، اشاره کرد.کلیدواژه ها
جاجرود, حاجیعرب, خوشه باستانی سگز آباد, زمین باستانشناسی, مخروطافکنهاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.