بررسی رابطهی دمای سطح زمین با اعماق خاک (مطالعهی موردی: استان کرمانشاه)
- سال انتشار: 1392
- محل انتشار: فصلنامه پژوهش های جغرافیای طبیعی، دوره: 45، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_JPHGR-45-1_007
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 380
نویسندگان
استادیار گروه جغرافیا، دانشکدهی ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی کرمانشاه
کارشناس ارشد اقلیمشناسی، گروه جغرافیا، دانشگاه رازی کرمانشاه
چکیده
مطالعهی دمای اعماق خاک از نظر هواشناسی، اقلیم شناسی، کشاورزی، صنعت و دیگر فعالیتهای زیستی اهمیت فراوانی دارد. در این پژوهش، روابط دمای سطح زمین با دماهای اعماق ۱۰، ۵۰ و ۱۰۰ سانتی متری خاک بررسی شد. این بررسی در پنج ایستگاه سینوپتیک استان کرمانشاه با بهرهگیری از آمار ساعات۳۰/۶ صبح و ۳۰/۶ بعدازظهر در یک دورهی ۱۴ ساله (۲۰۰۶- ۱۹۹۳) و با استفاده از روشهای آماری انجام گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که با افزایش ژرفای خاک، دامنهی نوسان سالانهی دما و بهویژه دامنهی شبانه روزی دما کاهش می یابد تا اینکه در عمق ۵/۰ متری، کمابیش اختلاف شبانهروزی دما از بین می رود. همچنین نوسانهای شبانه روزی دمای هر عمق، در تابستان بیشتر از فصول دیگر است. اختلاف سالانهی دما بین سطح زمین و اعماق، تا عمق ۵۰ سانتی متری افزایش پیدا می کند؛ ولی از آن به بعد کمابیش به حالت ثبات میرسد. آزمون t با نمونه های وابسته نشان داد که میانگین ارقام سالانهی دما در دو عمق ۵۰ و ۱۰۰ سانتی متری و نیز، اختلاف شبانه روزی دما بین این دو عمق، اختلاف معنا داری را نشان نمیدهد. تشابه رفتار منحنی های دمایی در اعماق خاک حاکی از آن است که جنس خاک، صرفنظر از اختلافهایی که در اثر تفاوت های آبوهوایی پدید میآید، تاثیر چندانی در ترتیب توزیع ارتفاعی (عمقی) دما ندارد. در فصل زمستان، پایینترین دماهای حداقل در اعماق ۱۰، ۵۰ و ۱۰۰ سانتی متری خاک، نسبت به پایینترین دماهای سطح زمین، بهطور میانگین بهترتیب ۳، ۱۳ و ۳۳ روز تاخیر نشان میدهد. این تاخیر برای بالاترین دماهای حداقل در فصل تابستان چند روز بیشتر است. بنابراین میتوان نتیجه گرفت که درکل پایینترین دماها، زودتر از بالاترین دماها به عمق معینی میرسند. دماهای اعماق خاک در ایستگاهها با استفاده از یک مدل وایازی چندگانه و برمبنای سه متغیر دمای سطح خاک، شمارهی روز سال و عمق موردنظر با دقت خوب برآورد شد.کلیدواژه ها
اطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.