از قهرمان تا پهلوان(بررسی سیر تطور معنایی واژه قهرمان)
- سال انتشار: 1390
- محل انتشار: پژوهشنامه نقد ادب عربی، دوره: 2، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_SCJ-2-1_007
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 127
نویسندگان
استادیار دانشگاه اصفهان
دانشجوی دکتری دانشگاه اصفهان
چکیده
واژه ها در طول زمان، بنا به دلایل متعددی - از جمله نیاز مردم- دچار مرگ، زایش یا تغییر و تحول در دو حیطه لفظ و معنا می شوند که بی توجهی به این تغییرات، در فهم و ترجمه متون کهن زیانبار خواهد بود. در نامه ۳۱ نهج البلاغه، واژه «قهرمانه» در عبارت «المراه ریحانه و لیست بقهرمانه»، مشمول همین تغییرات شده است. واژه قهرمان، معرب واژه فارسی «کهرمان»، به معنای کاراندیش است و ظاهرا از جمله اصطلاحات دیوانی بوده که در صدر اسلام به زبان عربی وارد شده و تاکنون معنای اصیل خود را در این زبان حفظ کرده است. چنانکه، در نهج البلاغه نیز به معنای کارفرما و پیشکار آمده است؛ اما در زبان فارسی، این واژه دچار تغییرات معنایی شده و به معنای پهلوان، شجاع و نیرومند (معادل بطل عربی و hero انگلیسی) منتقل شده است. نوشتار حاضر می کوشد ابتدا، این واژه را بر اساس کتب لغت عربی و فارسی و با استناد به متون کهن هر دو زبان، ریشه شناسی کند سپس با توجه به نحوه کاربرد این واژه در کتب احادیث و در متون فارسی و عربی معاصر، سیر تطور معنایی آن را در این دو زبان روشن سازد. از کاربردهای این واژه در متون، چنین استنباط می شود که قهرمان ها و قهرمانه ها طبقه ای خاص و با ویژگی ها و وظایفی منحصر به فرد بوده اند و در محیط و زمانه خود نقش موثری داشته اند. حضور و کارکرد قهرمان های معروف در طول تاریخ، این نکته را روشن می سازد. نقد و بررسی شروح و ترجمه های عربی و فارسی نهج البلاغه، بویژه آنها که قهرمان را به معنی و کاربرد امروزین آن، یعنی پهلوان تلقی کرده اند، مبحث مهم دیگر این نوشتار است. در شروح و ترجمه های عربی نهج البلاغه، به معنای صحیح واژه توجه شده است، اما در شروح و ترجمه های فارسی، عده ای از مترجمان به معنای صحیح و قدیمی واژه توجه نکرده اند و معنای امروزین آن را ذکر کرده اند.کلیدواژه ها
نهج البلاغه, قهرمانه, قهرمان, کارگزار, پهلواناطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.