محمود رضایی - دانشگاه آزاد اسلامی

امروزه بررسی بازتاب ویژگی های عصر ارتباطات و جامعه اطلاعاتی در مقیاس شهر و مطالعه تلفیق فضاهای «مجازی» با فضای واقعی شهری به ویژه بعد از موفقیت شبکه گستره جهانی اینترنت در دهه ۹۰ یکی از مباحث مطرح شهر سازی شده است . پیدایش مفاهیمی همچون جوامع مجازی از جمله پدیده هایی است که قابلیت شبکه های نوین تارتباطاتی و اطلاعاتی را در ایجاد فضاهای جدید یا تحول فضاهای موجود شهر برای بشر آشکار ساخته است . به گمان برخی اندیشمندان با ظهور دنیای مجازی دیگر شهرسازی و ساختن فضاهای عینی شهر مرده است (۱۹۹۵، KOOLHAAS) و از دیدگاهی دیگر انبوه فن آوری های دیجیتالی، پاسخگوی ذره ای از نیازهای فضاهای عینی و کالبدی شهر نیست. (۱۹۹۵، Grossman) اندیشه های ناجا و لامکانی که از دهه ۶۰ به طور پراکنده شنیده میشد با فن آوری های نوین اطلاعات و ارتباطات و پدید آمدن فضای مجازی جلوه ای واقعی و اجرایی تر به خود گرفته اند. ضد شهر مامفورد، عرصه شهری ناجای ملوین وبر، فضای انتزاعی هنری لوفور، ابرفضای جدید فردریک جیمسون، شهر بی مرکز کنث جکسون و آنچه مانوئل کستلز تحت عنوان شهر اطلاعاتی و ساسن شهر جهانی نامید، میچل شهر ذره ها و بویر شهر مجازی خواند، مفاهیم بنیادی نوینی برای هزاره سوم به شمار میروند. اما تاکنون بازتاب و تاثیرات عینی فن آوری نوین و مفاهیم فوق در شهرها کدام هاست؟ از ابتکارات کاربردی مختلف مطرح شده در جهان تنها برخی با موفقیت همراه بوده، ضمن آنکه اکثرشان نیز توانسته اند با یکدیگر و با نظام موجود شهری به طور مناسبی تلفیق شوند.در بسیاری از موارد نیز مباحث اغراق آمیزی از آن ها ارائه شده است. این مقاله نخست ابتکارات به کارگیری فن آوری نوین ارتباطات و اطلاعات در شهرها را دسته بندی کرده و سپس با ارزیابی و نقد آن ها تاثیرات نقش این فن آوری را در طراحی شهری بررسی میکند. و چنین نتیجه گیری می شود که نگرش سیستمی جغرافیای ارتباطات و طراحی فضاهای بینابینی از جمله چارچوب های نظری مورد توجه طراحی شهری هزاره سوم هستند.

ندارد