مجتبی رفیعیان - دانشیار دانشکده هنر و معماری دانشگاه تربیت مدرس
شریف مطوف - استادیار مدعو دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی
ساناز نقشی زادیان - مدرس دانشکده عمران دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن

رویکرد اجتماعات تاب آور شهری، بر ارائه راهکارهای بهبود و توانمند سازی اجتماعات محلی شهری و ارتقای نظارت های کارآمدتر در جوامع شهری از طرف دولتهای محلی به ویژه در مواقع وقوع بحران و بلایای طبیعی و غیرطبیعی تاکید دارد. در این رویکرد اعتقاد بر این است که ساختار کالبدی و محتوای اجتماعی جامعه می باید توامان در مقابله با بحرانهای غیر مترقبه به صورت یکپارچه و واحد عمل کند. لذا توجه محض به عناصر کالبدی جامعه بدون ارتقای آستانه های تحمل پذیری ظرفیت های اجتماعی آن، کافی نخواهد بود. نکته اصلی در این رویکرد این است که یک اجتماع محلی باید به هنگام بروز یک سانحه پیش بینی نشده به اندازه ای تاب آور و مقاوم باشد که بتواند در یک چرخه زمانی کوتاه با کمک نیروهای توانمند درونی خود و همچنین مشارکت توانهای خارج از جامعه به سرعت خود را به شرایط پیش از سانحه بازگرداند. در این چارچوب ، رویکرد «اجتماعات تاب آورر شهری» چارچوبی موثر را در پنج حوزه اصلی شامل: نظارت و مدیریت، ارزیابی خطرات احتمالی، دانش و آموزش، مدیریت بحران و کاهش آسیب پذیری و در نهایت واکنش و آماده سازی جامعه در مقابله با بلایا به عنوان اصلی ترین مولفه های تشکیل دهنده یک اجتماع تاب آور ارائه می دهد در این مقاله کوشش شده در یکی از نواحی منطقه ۱۷ شهرداری تهران از طریق مشاهده مستقیم و گرداوری پرسشنامه ای سطح تاب آوری اجتماع محلی سنجیده و تحلیل شود. برای این منظور با توجه به مولفه های حوزه های پنج گانه به استخراج معیارهای سنجش با کمک جامعه محلی پرداخته سپس با استفاده از روشهای تحلیل واریانس T تک نمونه ای،جداول همبستگی اسپیرمن و پیرسون و همچنین آزمون فریدمن به سنجش میزان ارتباط بین مولفه ها اقدام شده است.نتایج نشان داد که جامعه مورد نظر با کسب نمره ۲ در طیف کم قرار دارد یعنی تاب آوری اش پایین است.

اجتماعات تاب آور شهری, توانمندسازی, بحران, بلایای طبیعی, منطقه ۱۷ شهرداری تهران