محمد سلطانی رنانی - استادیار دانشگاه اصفهان

حضرت ابراهیم(علیه السلام) اسوه مومنان است. رفتار وگفتار آن پیامبر بزرگ با پدرخوانده اش، آزر وچگونگی دعوت وی به خداپرستی ومنع وی از بت ، وهمچنین با فرزندانش، به ویژه اسماعیل، بهترین نمونه برای رفتار پدر-فرزندی به ویژه در عرصه دعوت به باورها واحکام دینی است. با بررسی آیات وارد، نه ویژگی در ارتباط حضرت ابراهیم با آزر می یابیم: تاکید بر عاطفه خویشاوندی؛ طرح پرسش و دعوت به بازنگری؛ دعوت به اندیشه و دانش؛ بازگشت به فطرت پیراسته؛ حکم عقل به لزوم دفع ضرر محتمل؛ و آن گاه معرفی خداوند به صفات مهربانی و پروردگاری. وچون آزر به تهدید ونامهربانی با ابراهیم سخن گفت، ابراهیم وی را به درود، کناره گیری ووعده آمرزش خواهی پاسخ داد. این ویژگی ها الگویی را ترسیم می کنند که مبتنی بر تاکید بر روابط خانوادگی در مسیر خیرخواهی ودعوت خردمحور وتدریجی به باورهای دینی است.آیات قرآنی ویژگی هایی را نیز در رفتار وگفتار ومنش ابراهیم با فرزندان ودودمانش آشکار می کند. محور این ویژگی ها، حرمت نهادن به شخصیت مستقل واختیار فرزند وهمراهی همیشگی ابراهیم با فرزند است که در جلوه هایی همچون مشورت با فرزند، مشارکت در تجربه ها، ودعا ودرخواست خیر متداوم برای فرزندان، آشکار می شود. این پژوهش بر پایه مطالعات کتابخانه ای در کتاب های تفسیر قرآن، سیره و تاریخ؛ و تحلیل یافته ها برای دریافت مشخصه های الگوی رفتار پدر-فرزندی در سیره و سخن حضرت ابراهیم انجام گرفته است.

حضرت ابراهیم", رابطه پدر-فرزندی", دعوت به دین", ", ذبح اسماعیل"