نقد و تحلیل بوم گرایی رمان کلیدر با نگاهی به هویت اکولوژیکی شخصیت ها در تاثیرپذیری از گفتمان قدرت

  • سال انتشار: 1401
  • محل انتشار: مجله نقد و نظریه ادبی، دوره: 7، شماره: 2
  • کد COI اختصاصی: JR_NAQD-7-2_003
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 210
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

محمدحسن حسن زاده نیری

دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

فاطمه حیات داوودی

دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

چکیده

نقد بوم­گرا به مطالعه رابطه بین ادبیات و محیط فیزیکی می­پردازد و دغدغه­های زیست­محیطی را در زمینه­های اجتماعی و سیاسی آن بررسی می­کند. در این نقد ما با روش توصیفی- تحلیلی دغدغه های زیست محیطی شخصیت­های رمان کلیدر دولت­آبادی را در ارتباط با طبیعت بررسی و تحلیل خواهیم کرد تا تاثیر گفتمان­ قدرت را بر هویت اکولوژیکی شخصیت­ها نشان دهیم؛ زیرا شخصیت­های کلیدر هنگامی که در موقعیت­های گفتمان استبدادی قدرت قرار می­گیرند، رفتارهای خاصی در آنان شکل­ می­گیرد و باعث سوژه شدگی­شان می­گردد که در هرکدام به­نحوی نمود می­یابد؛ در کلمیشی با تن دادن وی به یکجانشینی، ترس زیست­محیطی و فاصله گرفتن از هویت بیابانی­اش، در بلقیس با بحران روحی و هویت­باختگی، در گل محمد با کفرگویی، ترس زیست محیطی، سازگار نبودن وی با خست اقلیمی که به آن کوچانده شده­ و کشتن امنیه­ها، در بیگ­محمد با ترس زیست محیطی و مهاجرت از آ­نجا، در خان­عمو با کفرگویی و راهزنی و در خان­محمد با تامل در عناصر طبیعت و گفتگو با آن و توجه به بعد باشندگی خود. با تحلیل شخصیت­ها در کلیدر در ارتباط با محیط­زیست به تاثیرپذیری از گفتمان قدرت به این نتایج دست یافتیم که گفتمان­ استبدادی قدرت باعث شکل­گیری حقیقتی برساخته در شخصیت­های رمان و شیء­شدگی آنان گردیده و آنها را از هویت اکولوژیکی­ و حقیقت درونی­شان که در ارتباط با طبیعت ساخته شده، دور کرده و استقلال و عقلانیت فردمبنایانه را از آنان گرفته است. درواقع تغییر محیط زیستشان باعث تغییر خود آنان نیز گردیده و معرفتی ضدگفتمانی در آنان ایجاد کرده ­که هم زاده قدرت است و هم قدرت­زا.

کلیدواژه ها

نقد بوم گرا, محمود دولت آبادی, کلیدر, هویت اکولوژیکی, گفتمان قدرت

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.