محرمعلی عرفانی - دانشجوی دکتری علوم سیاسی، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران
مالک ذوالقدر - استادیار، گروه علوم سیاسی و روابط بین الملل، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی زنجان، ایران
مهدی خوشخطی - استادیار، گروه علوم سیاسی و روابط بین الملل، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی زنجان، ایران

این مقاله در پی آن است که ریشه ها و علل رویدادهای سیاسی شدن تفاوت های فرهنگی، نژادی، زبانی و منطقه ای در شمال غرب در دوره معاصر را در هر دو رهیافت «کهن» و «مدرن» بررسی نماید. تبیین جریان های سیاسی قومی-ملی، رهیافت های پیچیده تری را درخصوص مسئله ملیت و ملت «به طور عام» و قوم گرایی «به طور خاص» می طلبد. لذا براین اساس، یکی از نظریه های مدل علمی «مایکل هشتر» (به عنوان یک مدل مطلوب) با تبیین ساختاری (یعنی تاثیر توسعه ناموزون) برای تحلیل قوم گرایی در آذربایجان، استخوان بندی و مسیر مقاله را تشکیل می دهد. مقاله پیش رو تنوعات قومی، فرهنگی و هویتی در ایران را نعمتی بزرگ می داند. زیرا بقا، تداوم و عرض اندام ایران در صحنه های مختلف، قائم به تنوعات آن می باشد. نتایج به دست آمده در مقاله، تاثیر مستقیم شاخص ها و متغیرهای برآمده از نظریه توسعه ناموزون منطقه ای در ظهور و تداوم تحولات ناسیونالیستی و قوم گرایانه در آذربایجان در سده اخیر را نشان می دهد.

توسعه ناموزون, قوم گرایی, احزاب, نخبگان, تفاوت های جغرافیایی, ایران معاصر