مختار حیدری - دانشیار گروه علوم و مهندسی باغبانی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان ملاثانی
مصطفی رحمتی جنیدآبادی - استادیار گروه علوم و مهندسی باغبانی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان ملاثانی

تولید ضایعات محصولات کشاورزی یکی از مواردی است که در صورت مدیریت نامناسب می تواند منجر به رهاسازی، سوزاندن و یا تجزیه و کنترل نشده ضایعات شده و موجب بروز مشکلات زیست محیطی شود. چوب بخشی از ضایعات مواد آلی می باشد که به دلیل تجزیه کندتر نسبت به سایر ضایعات مواد آلی و نیاز به تجهیزات خاص برای خرد کردن و آماده سازی، مدیریت ضایعات آن نیاز به توجه بیشتری دارد. در ازمایش حاضر امکان استفاده از روش قرار دادن ضایعات چوب هرس درختان و ضایعات برگ خرما زیر خاک و کشت سبزی ها روی توده چوب به عنوان یک روش ساده و کم هزینه برای مصرف ضایعات چوب مورد بررسی قرار گرفت. هدف از اجرای این روش مدیریت ضایعات مواد آلی، بکارگیری برخی اصول کشت پایا Permaculture شامل کاهش مصرف انرژی برای آماده سازی و مصرف ضایعات مواد آلی، استفاده از منابع بیولوژیکی و ایجاد چرخه بازگشت مواد آلی به خاک براساس روش های برگرفته از طبیعت و ایجاد الگوی چند کشتی بود. تیمارها شامل ۱- چوب شاخه خردنشده، ۲- خرده چوب ، ۳- برگ خرما و مواد الی ضایعات فضای سبز، ۴- چوب و برگ خرما، ۵- دمبرگ خرما، ۶- برگ خرما بود. نتایج بررسی سه ساله (سال اول کشت، سال دوم آیش و سال سوم کشت) نشان داد هر دو سال کشت انجام شده، سبزی ها بدون مصرف کودهای شیمیایی روی لایه خاک قرار گرفته روی توده چوب رشد نمودند. در تیمارها مختلف توده چوب در زیر خاک ، وزن تر، وزن خشک و کلروفیل سبزی های تربچه، اسفناج، شاهی، شنبلیله تفاوت معنی داری داشتند. وجود تفاوت در رشد هر نوع سبزی در تیمارهای مختلف ، نشاندهنده تاثیر ضایعات چوب بر وضعیت خاک شامل قابلیت نگهداری آب، فعالیت میکروبی ودسترسی گیاه به عناصر غذایی مانند نیتروژن باشد.

هرس کمپوست، کشاورزی پایدار، کشت ارگانیک، ضایعات محصولات کشاورزی