آمنه صدر - مدرس گروه علوم تربیتی، دکتری برنامه ریزی درسی، دانشگاه فرهنگیان
مهدی بابائی - دانشجوی کارشناسی علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان ایلام
مهدی رست - دانشجوی کارشناسی علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان ایلام

امروزه در تعلیم و تربیت هر کشوری رشد، توسعه، اصلاح و بهبود کمیت و کیفیت اجزا و عناصر نظام آموزشی از جمله مسائل مهم است. نظام آموزشی در ایران، نظامی متمرکز و برنامه درسی تدوین شده در کل کشور استفاده می شود. دوره ابتدایی یکی از مهم ترین دوره های نظام آموزشی است، که شامل کتب مختلفی است. علوم تجربی به عنوان یکی از کتاب های مقطع ابتدایی با توجه به این که یکی از ۱۱ حوزه یادگیری برنامه درسی ملی می باشد، از اهمیت بسیاری برخوردار است. لذا برنامه ریزان و تهیه کنندگان کتاب های درسی و آموزشی به منظور تدوین بهتر و مطلوب تر کتاب ها، از تحلیل محتوا به عنوان روشی برای بررسی کتاب های درسی بر اساس معیارهای مطلوب و مناسب و تعیین نواقص و نارسایی ها بهره می گیرند. یکی از بهترین روش های تحلیل محتوای کتاب های درسی، تحلیل بر اساس نظریه نمایش اجزای مریل است که شامل عناصر محتوای آموزشی دربرگیرنده چهار مولفه اصلی حقایق، مفاهیم، روش کار و اصول یا قوانین و سطوح عملکرد یادگیرنده شامل سه مولفه یادآوری، کاربرد یا به کار بستن و یافتن یا کشف و ابداع می باشد و برای توضیح چگونگی ارائه ی محتوا و اشکال مختلف ارائه، به دو دسته کلی ارائه اولیه و ثانویه تقسیم می شود. از روش تحلیل محتوا بر اساس نظریه نمایش اجزا مریل به عنوان یکی از روش های مطلوب تحلیل محتوای کتاب درسی، برای بررسی کتاب های درسی علوم تجربی در مقطع ابتدایی می توان استفاده کرد.

کتاب درسی، علوم تجربی، تحلیل محتوا، الگوی مریل