تحلیل فرم و محتوای تشت احمد زکی النقاش موصلی و گلدان علی بن حمود موصلی
- سال انتشار: 1402
- محل انتشار: دوفصلنامه مطالعات هنرهای تجسمی، دوره: 1، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_JUART-1-1_001
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 66
نویسندگان
دانشیار گروه فرش، دانشکده هنر، دانشگاه اراک، اراک، ایران
چکیده
هنر فلزکاری، یکی از مهم ترین و برجسته ترین دستاوردهای هنری در قرون میان اسلامی و هم زمان با درخشش مکتب فلزکاری خراسان در عصر سلجوقی و پس از آن مکتب فلزکاری موصل در قرن هفتم و در عصر ایلخانیان است. موصل به عنوان بخشی از میان رودان (جزیره) در شمال عراق، یکی از مهم ترین مکاتب فلزکاری غرب ایران و متاثر از فلزکاری خراسان و تاثیرگذار بر مکاتب فلزکاری شام و مصر، در زمان بدرالدین لولو حاکم در این شهر است. آثار فلزی موصل از منظر فنی و شیوه های ساخت، تزئین و انتخاب موضوعات منحصربه فرد و متنوع، از شهرت قابل توجهی در حوزه هنرهای اسلامی به شمار می رود. هدف این پژوهش، معرفی، بررسی و تحلیل فرمی و محتوایی دو اثر از مکتب فلزکاری موصل با عنوان تشت احمد زکی النقاش موصلی و گلدان علی بن حمود موصلی، از منظر فن شناختی و زیباشناختی است. پرسش اصلی و مطروح نیز این است که ابعاد فنی (فنون و شیوه های ساخت و تزئین) و زیبایی شناختی (طرح و نقش) در دو اثر یادشده کدام است؟ خلاصه یافته های تحقیق: فنون به کاررفته در دو اثر بررسی شده در این پژوهش، ترصع کاری با نقره و مس بوده و مضامین تزئینی همچون محتوای سایر آثار مکتب فلزکاری موصل، از نوع شکار، موسیقی (نوازندگی و آواز)، کشتی گیری، کشاورزی (شخم زدن)، جنگ و انواع تزئینات هندسی و حیوانی همچون حضور حیواناتی نظیر خرس، سگ و پرندگانی همچون مرغابی و باز شکاری در آن ها به کار رفته است. بر روی آثار فلزی ساخته شده در این مکتب، اغلب صحنه هایی تکراری و بیشتر الگو گرفته از هنر ایرانی با اندکی تغییرات در شکل، محتوا و بیان و با تکنیک ترصع کاری با نقره و مس، کنده کاری شده و نقش بسته است. تحقیق پیش رو از منظر هدف، بنیادین و از منظر روش تحقیق، از نوع توصیفی-تحلیلی است. شیوه گردآوری اطلاعات نیز به صورت کتابخانه ای و جست وجو در موزه ها است.کلیدواژه ها
فلزکاری, موصل, تشت, گلداناطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.