فتوحات اسلامی در عصر غزنویان (مطالعه موردی ماوراء النهر)
- سال انتشار: 1401
- محل انتشار: فصلنامه مطالعات تاریخ و تمدن ایران و اسلام، دوره: 7، شماره: 3
- کد COI اختصاصی: JR_SIHC-7-3_006
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 244
نویسندگان
دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ اسلام دانشگاه اراک، مرکزی، ایران
دکتری تاریخ و تمدن ملل اسلامی، دانش آموخته دانشگاه آزاد اسلامی خمین، ایران
چکیده
با سقوط ساسانیان توسط اعراب و پیشروی آن ها به درون ایران و میان رودان، برخورد بین آن ها و ترکان ناحیه امری اجتناب ناپذیر بود. فتوحات آن ها طی دو مرحله انجام گرفت، در مرحله اول تا بلخ و در مرحله بعد، عمده فتوحات توسط قتیبه بن مسلم باهلی (۹۶ _ ۸۶. ه) صورت گرفت که میان رودان به قلمرو اسلامی افزوده و عنوان ماوراءالنهر را به خود گرفت. نواحی اطراف جیحون و سیحون بارها، به دلیل نبود انسجام سیاسی و حکومتی در منطقه، بین دولت های مستقل و نیمه مستقل دست به دست شد و امارت سلسله های مختلفی را به خود دید. در بین سلسله هایی که از قرن ۳. ه در ایران پا به عرصه وجود گذاشتند، غزنویان ازجمله سلسله هایی بود که از غلامان ترک دولت سامانی نشئت گرفته و باقدرت گرفتن آلپتگین در ۳۵۱. ه در غزنه فرمانروایی خود را آغاز کرد. بعد از او سبکتگین با اعلام وفاداری به دربار سامانی، در این سلسله اعلام حضور کرده و با شایستگی هایی که داشت توانست منشور حکومتی برای چند شهر دیگر را گرفته و پایه های حکومت غزنویان را استحکام بخشد. عصر محمود غزنوی _ بعد از بحرانی که از مرگ پدر به وجود آمده بود _ با اعلام وفاداری به بخارا توانست شروع یک امپراتوری گسترده را رقم بزند، بطوریکه وی با شایستگی هایی که در خود می دید و شناختی که از مناطق خراسان و ضعف دربار سامانی داشت توانست خود را از یوغ آنان خارج ساخته و ادعای حکومتی خود را اعلام نماید. او پس از تثبیت موقعیت خود در اکثر شهرهای متصرفه، به دربار خلافت عباسی اعلام وفاداری کرد و با پذیرش آئین سنت، آن را ابزاری برای پیشبرد اهداف و دستاوردهای خود ساخت، چراکه اغلب لشکرکشی های خود را بانام جهاد توجیه می کرد و با حمایت دربار خلافت توانست از دین استفاده ابزاری برای گسترش قلمرو نماید. با همه این تفاسیر، امپراتوری غزنوی عنوان گسترده ترین امپراتوری در دنیای شرق اسلام را به خود اختصاص داد که در بسط دین و فرهنگ اسلامی نقش مهمی را ایفاء نمود.کلیدواژه ها
غزنویان، ماوراءالنهر، فتوحات اسلامی، سلطان محمود، غلامان ترکاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.