رحیمه حسین زاده - Department of Plant Protection, Faculty of Agriculture, Azarbaijan Shahid Madani University, Tabriz
علی مهرور - Department of Plant Protection, Faculty of Agriculture, Azarbaijan Shahid Madani University, Tabriz
ناصر عیوضیان کاری - Department of Plant Protection, Faculty of Agriculture, Azarbaijan Shahid Madani University, Tabriz
حسن ولی زاده - Department of Chemistry, Faculty of Basic Sciences, Azarbaijan Shahid Madani University, Tabriz

به­ منظور ارزیابی میزان سازگاری چند اسانس گیاهی با قارچ بیمارگر حشرات Beauveria bassiana در کاربرد توام علیه سوسک چهارنقطه ­ای حبوبات، این پژوهش طراحی و اجرا شد. تاثیر کشندگی سه اسانس شامل جعفری Petroselinum sativum، مرزه سهندی Satureja sahendica  و گلپر ایرانی Heracleum persicum  روی حشرات کامل Callosobruchus maculatus ارزیابی شد. هم­چنین میزان فعالیت زیستی دو جدایه IS-۱ و IS-۷۵ از قارچ B. bassiana در کنترل آفت به­ صورت جدا و نیز در درتلفیق با اسانس های فوق مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد در بین اسانس ­های گیاهی، اسانس مرزه سهندی سمی ترین ترکیب روی حشرات کامل بوده و جدایه IS-۷۵ قارچ در کاربرد به­ صورت تنها، زهرآگینی بیش­تری نسبت به جدایه IS-۱ دارد. نتایج مربوط به درصد بازدارندگی از اسپورزایی و رشد میسلیومی قارچ نشان داد اسانس جعفری با ۱۰۰ درصد بازدارندگی به­ طور کامل مانع از رشد رویشی و اسپورزایی این قارچ شد و اسانس مرزه سهندی با ۲۴ درصد بازدارندگی سازگاری بیش­تری نسبت به دو اسانس دیگر با قارچ عامل بیمارگر داشت. کاربرد توام هر سه اسانس گیاهی و قارچ IS-۷۵ در غلظت­ های کشنده و زیرکشنده نشان داد که اسانس گلپر ایرانی کم­ترین مقدار LT۵۰ در اختلاط با این قارچ را دارد. برهمکنش اسانس- بیمارگر در اختلاط غلظت­ های زیرکشنده هر یک از اسانس­ های گیاهی با جدایه IS-۷۵ قارچ نشان داد که فقط اختلاط مقادیر LC۲۵ هر یک از عوامل دارای اثر هم­ افزایی در افزایش درصد مرگ و میر در جمعیت حشرات کامل بوده و سایر اختلاط­ های زیرکشنده، دارای اثرات تجمعی و یا آنتاگونیستی بودند.

Plant essential oils, Entomopathogenic fungus, Synergistic ratio, Callosobruchus maculatus