امین وطن دوست - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی ساری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مازندران، ایران
محمدرضا دماوندیان - گروه گیاه پزشکی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، مازندران، ایران
حسن بریمانی ورندی - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی ساری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مازندران، ایران
محمدرضا بابایی - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی ساری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مازندران، ایران

در این تحقیق به منظور کنترل پروانه برگخوار Ennomus quercinariaسمیت غلظت های مختلف Bacillus thuringiensisروی لاروهای این آفت بررسی و میزان LC۵۰آن تخمین زده شد. ارزیابی های آزمایشگاهی به روش غوطه ورسازی مبین حساسیت بیشتر لارو سن دوم نسبت به اول است، به طوری­که LC۵۰  محاسبه شده برای لارو سن اول و دوم به ترتیب ۱۴/۲و ۶/۰ پی پی ام برآورد شد. سپس با توجه به غلظت های محاسبه شده، سه غلظت ۱، ۲، ۳ پی پی ام B. thuringiensis روی نهال های ۲ ساله درخت انجیلی و با استفاده از سمپاشی دستی پاشیده شده، سپس ۳۰ عدد لارو سن دوم روی نهال ها رهاسازی شدند. نتایج آزمون مقایسه میانگین های LSD نشان داد که از یک سو تفاوت شاهد (آب) با هر یک از سه تیمار B. thuringiensisاز نظر تلفات لاروها در سن دوم در سطح یک درصد معنی دار شده (۰۱/۰>p) و از سوی دیگر بیشترین میزان تلفات توسط تیمار ۲ پی پی ام به میزان ۶۲ درصد حاصل شد. در شرایط میدانی حشره کش بیولوژیک B. thuringiensisسبب ۳۵ درصد مرگ و میر آفت شده، در صورتی­که میزان تلفات شاهد ۸/۲ درصد بود. نتایج حاصل از این مطالعه می تواند گامی مهم در معرفی یک ترکیب کم خطر و سالم برای مبارزه با آفات در اکوسیستم جنگل و حشرات مفید آن باشد.

زیست سنجی, Bacillus thuringiensis, Ennomus quercinaria, جنگل های مازندران