طیبه علی زمانی - Department of Plant Protection, College of Agriculture, Lorestan University, Lorestan, Iran
آرش فاضلی - Department of Agronomy and Plant Breeding, College of Agriculture, Ilam University, Ilam, Iran
مجید میراب بالو - Department of Plant Protection, College of Agriculture, Ilam University, Ilam, Iran

لوبیا (Phaseolus vulgaris L.) یک منبع مهم پروتئین در رژیم غذایی بشر می­باشد و سفید­بالک گلخانه، Trialeurodes vaporariorum Westwood (Hem., Aleyrodidae) یکی از آفات مهم محدود­کننده­ی تولید آن می­باشد. در این پژوهش، تاثیر هشت رقم لوبیا بر میزان ترکیبات ثانویه دفاعی گیاه لوبیا قبل و بعد از آلودگی به سفید­بالک گلخانه و همچنین تاثیر ارقام مختلف لوبیا در مراحل رشدی گیاه بر تراکم آفت در شرایط گلخانه مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج به­دست­آمده، تاثیر ارقام لوبیا بر میزان ترکیبات ثانویه دفاعی قبل و بعد از آلودگی به سفید­بالک گلخانه معنی­دار بود. بیشترین میزان فنول، فلاونوئید و آنتوسیانین در ارقام P و Mutant و کمترین میزان این ترکیبات در رقم F مشاهده شد. همچنین، تاثیر ارقام مختلف لوبیا بر تراکم پوره سفید­بالک معنی­دار بود. بیشترین تراکم سفید بالک گلخانه در ارقام F و Smaller و کمترین تراکم در ارقام P و Mutant مشاهده شد. تاثیر مراحل رشدی گیاه بر تراکم آفت معنی­دار نبود، اما تاثیر متقابل ارقام و مراحل مختلف رشدی گیاه بر تراکم پوره سفید­بالک معنی­دار بود. بیشترین تراکم سفید­بالک گلخانه در رقم F در مرحله دو تا چهار برگی و کمترین تراکم آن در همین مرحله­ی رشدی در ارقام P و Mutant ثبت شد. بنابراین، ارقام P و Mutant به علت داشتن میزان ترکیبات ثانویه بیشتر و تراکم کمتر سفید­بالک گلخانه در گروه ارقام مقاوم و رقم F با ترکیبات دفاعی کمتر و تراکم بیشتر آفت به عنوان رقم حساس به سفید­بالک گلخانه شناسایی شد. بنابراین، استفاده از ارقام مقاوم در برنامه­های مدیریت تلفیقی سفید­بالک گلخانه می­تواند مفید باشد.

Bean, resistance cultivar, secondary metabolites, Trialeurodes vaporariorum