ارزیابی آب کاربردی و نمایه های عملکرد آبیاری در جو زمستانه (مطالعه موردی: استان اردبیل)

  • سال انتشار: 1402
  • محل انتشار: مجله تحقیقات آب و خاک ایران، دوره: 54، شماره: 4
  • کد COI اختصاصی: JR_IJSWR-54-4_001
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 177
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

فرزین پرچمی عراقی

بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل (مغان)، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج

سید ابوالقاسم حقایقی مقدم

بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی،

چکیده

در دست داشتن برآوردهایی معتبر از آب کاربردی فصلی و نمایه های ارزیابی عملکرد آبیاری در شرایط واقعی مدیریت آبیاری و بهره برداری اعمال شده در مزارع، پیش نیاز بهبود مدیریت منابع آب کشاورزی است. در پژوهش حاضر، آب کاربردی فصلی و نمایه های ارزیابی عملکرد آبیاری جو زمستانه در ۲۵ مزرعه تحت مدیریت زارعین واقع در استان اردبیل (شهرستان های اردبیل، نمین، نیر و کوثر)، در فصل زراعی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ مورد مطالعه قرار گرفت. نیاز آبی خالص جو در مزارع مطالعاتی در فصل زراعی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ و میانگین ۱۰ ساله آن به ترتیب، در دامنه ۴۷۶ تا ۶۵۲ و ۴۰۳ تا ۵۳۵ میلی متر برآورد شد (به ترتیب، با میانگین ۵۳۰ و ۴۴۹ میلی متر). مجموع آب کاربردی و بارش موثر فصلی (I + Pe) و عملکرد دانه جو به ترتیب، بین ۲۶۶ تا ۷۱۶ میلی متر و ۱۴/۰ تا ۰۷/۴ تن بر هکتار اندازه گیری شد (به ترتیب، با میانگین وزنی ۴۷۵ میلی متر و ۳۳/۲ تن بر هکتار). در نتیجه محدودیت دسترسی به آب آبیاری، ۳ تا ۹۱ درصد (با میانگین وزنی ۵۲ درصد) از عملکرد مورد انتظار جو آبی در منطقه (۵/۴ تن بر هکتار) محقق گردید. اثر سطح مهارت بهره برداران، تناوب زراعی، نوع منبع تامین آب آبیاری و روش آبیاری بر نمایه های بهره وری فیزیکی و اقتصادی آب معنی دار (P < ۰.۰۵) بود. نتایج نشان داد در منطقه مطالعاتی، مزارع با منبع آب سطحی از بیشترین آسیب پذیری نسبت به شرایط خشکسالی برخوردار بودند. بهبود انعطاف پذیری مدیریت آب در مزارع و تخفیف اثرات مخرب روزهای گرم و پرباد در مرحله پرشدن دانه ها می تواند بهبود نمایه های بهره وری آب را در پی داشته باشد.

کلیدواژه ها

آبیاری بارانی, آبیاری سطحی, تناوب زراعی, تنش خشکی, فائو پنمن- مانتیث

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.