بررسی و تحلیل طلب در اندیشه عطار و مولوی، در منطق الطیر و مثنوی

  • سال انتشار: 1402
  • محل انتشار: مجله تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)، دوره: 15، شماره: 57
  • کد COI اختصاصی: JR_DEHKH-15-57_019
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 218
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

شهرام فروغی

دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران.

محمدعلی خالدیان

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان،ایران.

حسنعلی عباسپور اسفدن

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران.

چکیده

طلب نشانه­ای زبانی است که در عرفان اسلامی به اصطلاحی پرکاربرد تبدیل شده است. برای آن که جایگاه طلب در تصوف اسلامی معلوم شود، ناگزیر باید عرفان را به عنوان یک نظام در نظر گرفت. نظامی که در یک نگاه بر سه ستون شریعت، طریقت و حقیقت بنا نهاده شده است. در این ساختار «سلوک» از طریقت منشعب می­گردد و طلب، اولین گام در سلوک عارفانه به شمار می­آید. بنابراین طلب جزیی جدایی­ناپذیر از ساختار عرفان است و تقریبا در تمام آثار عرفانی رد پای آن را می­توان دید. اما در این میان دو عارف بزرگ ایران و جهان، عطار و مولوی به فراوانی از آن سخن گفته و ویژگی­های آن را تشریح کرده­اند. طلب در اندیشه عطار اولین وادی، از وادی های هفت گانه سلوک به شمار می آید و بدین ترتیب باید آن را یکی از اجزای تعیین­کننده دستگاه فکری او دانست. اما در مثنوی اساسا یک نظم فکری که بتوان جای اجزای اندیشه مولانا را در آن تشخیص داد، وجود ندارد. بنابراین طلب هم بنابراین طلب هم، در مثنوی، نه یک وادی از وادی­های طلب دانسته شده و نه در جای مشخصی از آن سخن به میان آمده است. بلکه در همه جای مثنوی می تواند حضور داشته باشد. بی­تردید یافتن و دسته­بندی کردن و سنجیدن آن ها با اندیشه عطار کاری دشوار است.حاصل این پژوهش نشان می دهد که عطار و مولوی طلب را آغاز سلوک و ابزار تحقق صدق و سلامت نفس و سعادت انسان می دانند. داده های این پژوهش با روش کتابخانه­ای به دست آمده و پس از دسته­بندی با روش کیفی توصیف شده است.

کلیدواژه ها

تصوف, سلوک, طلب, عطار, مولوی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.