نگرش اعجاب آمیز بیهقی

  • سال انتشار: 1385
  • محل انتشار: فصلنامه کاوش نامه زبان و ادبیات فارسی، دوره: 7، شماره: 13
  • کد COI اختصاصی: JR_KVSHN-7-13_002
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 198
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

محمدرضا یوسفی

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه قم

چکیده

ابوالفضل بیهقی، در جای جای تاریخش، هنگام بیان شگفتی و اعجاب خود در واقع و توصیفات مختلف با استفاده از جمله: «کس مانند آن یاد نداشت» و عبارات مشابه، خود و مخاطب را از توضیح بیشتر بی­ نیاز می­ کند. بررسی کاربرد این گونه جملات با بسامد زیاد (حدود ۵۰ مرتبه) نشان دهنده آن است که وی در چهار موضوع از این جملات استفاده کرده است: شادکامی­ ها و بزم ها (%۴۰)، توجهات و خلعت­ ها (۲۷%)، مهارت­ ها و کاردانی­ ها (۲۰%) بلایای طبیعی و حوادث (۱۳%). برای بیهقی می ­توان این اغراض را در کاربرد جملات مورد بحث متصور شد: کاربرد جملات در معنی واقعی و حقیقی ۳۲%، بی­سابقه بودن موضع برای شخص بیهقی ۱۷%، استفاده از این جملات به عنوان یک تکیه کلام ۱۲% و کاربرد اغراق­ آمیز برای بزرگ­نمایی ۳۹% که در این مقاله به تفصیل درباره آن گفتگو خواهد داشت. ذکر این نکته مناسب است که بیشترین کاربرد را کاربردهای اغراق­ آمیز در بر می­ گیرد و نشان دهنده تعلق خاطر خاص بیهقی به سلطان مسعود است که فاصله بین زمان وقایع و زمان نگارش کتاب نتوانسته است آن را بزداید. از طرفی کاربرد جملات مورد نظر در معنی واقعی نیز حکایت از تجملات و تکلفات دربار عزنوی، شادخواری­ ها و بزم های بی­ سابقه مسعود و درایت و کاردانی رجال درباری به ویژه پدریان دارد.

کلیدواژه ها

ابوالفضل بیهقی, تاریخ بیهقی, اعجاب

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.