بررسی " تحقیق و تقلید"در عرفان و تصوف اسلامی

  • سال انتشار: 1393
  • محل انتشار: فصلنامه کاوش نامه زبان و ادبیات فارسی، دوره: 14، شماره: 26
  • کد COI اختصاصی: JR_KVSHN-14-26_002
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 127
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

بهمن نزهت

استادیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه ارومیه

عباسعلی وفایی

عضو هیات علمی دانشگاه علامه طبا طبایی

چکیده

دو اصطلاح عرفانی «تحقیق و تقلید» از اصطلاحات بنیادین عرفان اسلامی هستند. این دو اصطلاح، هر چند در سیر و تطور تاریخی خود در متون عرفانی و در مواضع گوناگون کاربردهای وسیع و گسترده­ای داشته­اند، لیکن در معانی و مفاهیمی به کار رفته­اند که بیشتر مشایخ بزرگ عرفان اسلامی در آن اتفاق نظر دارند. این اصطلاحات بنیادین در متون عرفانی تعلیمی محصور و محدود نشدند و ضمن حفظ مفاهیم اصطلاحی خود، با مضامین نغز و شیوایی به شعر و ادب فارسی نیز راه یافتند. در این نوشته، ابتدااز متون کهن عرفانی دیدگاههایمشایخ بزرگی چون ابو نصر سراج، ابو عبدالرحمن سلمی، ابن عطا و مستملی بخاری را در باب دو اصطلاح عرفانی «تحقیق و تقلید»ذکر می­کنیم، سپس تعاریفی را که برای نخستین بار از سوی هجویری در کتاب کشف المحجوب در باب این دو اصطلاح  ارائه شده، مطرح می­نماییم و متعاقبا سیر و تطور معنایی این دو اصطلاح مهم عرفانی را در دوره میانه و در آراء و دیدگاههای عرفایی چون عین القضات همدانی، محمد غزالی، نجم­الدین رازی و عزیز الدین نسفی بررسی نموده، سر انجام به نحوه و چگونگی کاربرد وسیع این دو اصطلاح عرفانی در اشعار سه شاعر برجسته عرفان و ادب فارسی، سنایی و عطار و مولوی می­پردازیم.

کلیدواژه ها

تحقیق عرفانی, تقلید عرفانی, حقیقت و طریقت, محقق, مقلد

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.