گزارنده، راوی، شاعر: کلیدی برای حل مساله منابع شاهنامه

  • سال انتشار: 1395
  • محل انتشار: فصلنامه کاوش نامه زبان و ادبیات فارسی، دوره: 17، شماره: 33
  • کد COI اختصاصی: JR_KVSHN-17-33_002
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 80
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

سید علی محمودی لاهیجانی

دانشجوی دکتری دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد

محمد فشارکی

استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.

محبوبه خراسانی

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.

چکیده

پژوهشگران درباره ماخذ یا مآخذ فردوسی در نظم شاهنامه، نظرات گوناگونی را مطرح کرده اند. عده ای از آنها برآنند که فردوسی از منابع کتبی و شفاهی بهره برده است؛ افرادی تنها شاهنامه ابومنصوری را منبع فردوسی می دانند و عده ای فردوسی را وارث سنت نقالی و شفاهی گذشته قلمداد می کنند و اشاره به دهقان و موبدان زرتشتی در شاهنامه را نشانه ارتباط فردوسی با این گروه می دانند. با دقت در شاهنامه، می توان به این نکته پی برد که راوی و شاعر دو شخصیت متفاوت اند. شاعر شاهنامه بی شک فردوسی است اما راوی شاهنامه که در اصل راوی داستان های ماخذ فردوسی یعنی شاهنامه ابومنصوری بوده، دهقان صد و بیست ساله ای است که اهل شهر چاچ بوده و بهرام نام دارد. با درک تمایز سخنان راوی و شاعر در شاهنامه، ویژگی های ماخذ فردوسی برای ما آشکار می شود، ویژگی هایی که بیانگر آن است که ماخذ فردوسی تنها یک کتاب بوده است، کتابی که فردوسی، خود را متعهد می دانسته حتی واژگان آن را برای حفظ روایت دهقان، به کار گیرد و همین امر سبب شده واژگان تازی اندکی به شاهنامه راه یابد.

کلیدواژه ها

واژگان کلیدی: شاهنامه فردوسی, منابع شاهنامه, خداینامه, شاهنامه ابومنصوری

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.