نیلوفر خوشوقتی تجرق - کارشناس ارشد معماری ،دانشکده هنر و معماری ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز،ایران، مدرس موسسه آموزش عالی آفاق ،ارومیه ، ایران

غرب ایران در هزاره اول قبل از میلاد سرشار از رخدادهای تاثیر گذار در زمان حکومت های آشور و اورارتو بود. در این برهه تاریخی ، حکومت مانناها همواره از طرف آشور و اورارتوها مورد هجوم قرار میگرفت . مانناها گاه به طور مستقل و گاه به عنوان متحد یکی از این دولت ها به حفاظت از منافع خویش در منطقه میپرداختند. مناطق حسنلو، زیویه ، قلایچی و ربط متعلق به دوران ماننایی هستند. تپه قلایچی شامل تپه ای فرهنگی متعلق به پادشاهی مانناست و تا حال سه مرحله ساختمانی در آن تشخیص داده شده است . تعداد زیادی آثار منقوش از این مجموعه بدست آمده که در آنها نقوش عنصری جهت تزیین و یا برای مفاهیمی خاص به کار رفته است . مجموعه آجرهای لعابدار که در انباری در بندر چیاسو در سوئیس نزدیک به مرز ایتالیا نگهداری میشود برای میراث فرهنگی ایران اهمیت ویژه ای دارد. قدمت این آجرها به سده ۸ و۷ پیش ازمیلاد بر میگردد. در این مقاله سعی بر این است تا برپایه مطالعات کتابخانه ای به تحلیل و توصیف از تمدن مانایی و همینطور به بررسی آثار برجای مانده از ماناها در قلایچی پرداخته شود آنچه که بسیار مهم است این است که تمدن مانایی و فرهنگ و هنر برجای مانده از آنها در تمدن های بعدی ایران باستان بی تاثیر نبوده، تمدنهای بزرگ ریشه در تمدن های کوچک دارند .

تمدن مانایی ، اورارتوها، معماری قلایچی ، آجرهای لعابدار