کریم عباسی اول - دانشجوی دکتری، گروه روانشناسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
منصور بیرامی - استاد، گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
امیر پناه علی - گروه روانشناسی، واحد تبریز،دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
تورج هاشمی نصرت آباد - استاد دانشگاه تبریز

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی برنامه آموزش تنظیم شناختی هیجان وکفایت اجتماعی برخودتنظیمی هیجانی فراگیران انجام شد. طرح این پژوهش پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل نابرابر و روش پژوهش نیمه آزمایشی بود که در آن از پرسشنامه«خودتنظیمی هیجانی» قبل و بعد از آموزش استفاده شد. جامعه آماری پژوهش، دانش آموزان در پایه یازدهم در سال تحصیلی۱۳۹۹- ۱۳۹۸ در شهرستان مرند بودند که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای ۶۰ نفر در سه گروه آزمایشی ۱ و گروه آزمایشی ۲ و گروه کنترل جهت شرکت در پژوهش انتخاب و جایگزین گردیدند. به گروه آزمایشی اول«تنظیم شناختی هیجان» در ۱۸جلسه (۲ بار در هفته و هر جلسه ۴۵ دقیقه) آموزش داده شد؛ به گروه آزمایشی دوم «کفایت اجتماعی» در ۸جلسه(۲ بار در هفته و هر جلسه ۴۵ دقیقه)آموزش داده شد و گروه کنترل هیچ آموزشی را دریافت نکردند. پرسشنامه خود تنظیمی هیجانی گراتز و روئمر( ۲۰۰۴) ابزار این پژوهش بوده است. داده ها توسط نرم افزار SPSS - ۲۴ مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته های حاصل از تجزیه و تحلیل کوواریانس چند متغیره و تک متغیره نشان داد که تفاوت معناداری بین گروه ها در افزایش خودتنظیمی هیجانی(۰۵/۰>p) وجود دارد. این یافته ها نشان داد که دو روش آموزش کفایت اجتماعی و تنظیم شناختی هیجان دربهبود عدم پذیرش پاسخ های هیجانی؛ دشواری در انجام رفتار هدفمند، دشواری در کنترل تکانه و عدم وضوح هیجانی اثر متفاوت دارند و این تفاوت به نفع آموزش تنظیم شناختی هیجان(۳۵/۳۲=F ، ۰۵/۰>p). است؛ اما این دو روش دربهبود فقدان آگاهی هیجانی و دسترسی محدود به راهبردهای تنظیم هیجانی اثر یکسان دارند. بر اساس این یافته ها دانش آموزانی که این آموزش ها را دریافت نمودند در مقایسه با گروه کنترل از خودتنظیمی هیجانی بالاتری برخوردار بودند.

تنظیم ", "شناختی ", "کفایت ", "اجتماعی ", "