تابندگی قرآن مجید در قابوس نامه

  • سال انتشار: 1391
  • محل انتشار: اولین همایش منطقه ای قابوسنامه
  • کد COI اختصاصی: GHABOOSNAMEH01_025
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 1826
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

علی خوشه چرخ آرانی

کارشناس ارشد زبان و ادب فارسی، مدرس دانشگاه پیام نور آران و بیدگل

چکیده

آیات نوربخش قرآن کریم از صدها سال پیش تا کنون چنان با امور مادی و معنوی ایرانیان آمیخته و عجین شده است و در عادات، اخلاق، گفتار و نوشتارشان حسن اثر گذارده که حدو مرز آن را جز خدای دادار کس نمی داند. تأثیر مطلوب و معنوی قرآن در اخلاق و تعالی فرهنگ جامعه از یک سو و تأثیر صوری و ظاهری آن از سوی دیگر در ادبیات گران سنگ ما غیر قابل انکار است و نویسندگان و گویندگان پارسی گوی، ضمن خدمت گران بها به اسلام در طی قرون متمادی، خود به طرق گونه گون از قرآن کریم بهره مند و مستفیض گشته اند. آنها، گاهی تمام آیه، گاهی جزئی از آن و گاهی مفهوم آن را مورد استفاده قرار داده اند و از آنجا که در نظم تقید شاعر به وزن و قافیه درآوردن تمام آیه، جز به ندرت میسو نبوده است، لذا کوشیده اند، اجزای ترکیبات و مفاهیم آیات را زینت افزای آثار خویش قرار دهند. قرآن مجید، کتاب مقدس و ثقل ثقیل نبوی است که مفهاهیم آن از آغاز نزول تا به امروز و در طی اعصار و قرون آتیه در جهات مختلف حیات و حتی ممات ما مأثیر پنهان و آشکار نهاده است که با تأمیل ژرف اندیشانه و به دور از تعصب می توانیم ادعا کنیم که امروزه هیچ بخشی از زندگانی مسلمانان یافت نمی شود که قرآن به گونه ی مستقیم و یا غیر مستقیم در آن نقش نداشته باشد. از دیگر سو زیان و ادب هر قوم و ملتی، نمایانگر روح حاکم بر آن جامعه و کشور است و هر ملتی در مسیر مباهات، به سرمایه ها و مخافر خود اعم از مادی و معنوی می بالد و قطعاً از سرمایه های جاودانه و ابدی و مایه ی مباهات ما ایرانیان شاعران، سخن وران، اندیشمندان، فلاسفه، حکما و سروده ها و نوشته های ارزشمند آنها ست که کثرت تلمیحات، اشارات، اقتباسات و آیات در آثار منظوم و منثور مؤیر این موضوع است که نه تنها در کتب دینی، رساله ها و تفاسیر و ... که مستقیماً با قرآن رابطه دارند بلکه کمتر اثر ادبی، اخلاقی، اجتماعی و تاریخی را می توان یافت که پرتویی از آیات نوربخش عروه الوثق متین الهی در آن جلوگر نباشد. از میان آثار مشهوری که در زمینه ی نثر اخلاقی، اجتماعی، حکومت، سیاست و به اصطلاح ادبیات تعلیمی وجود دارد قابوس نامه ی عنصرالمعالی کیکاوس اسکندبن قابوس بن وشمگیر که در قرن پنجم تألیف شده جایگاه و اهمیتی ویژه دارد. این کتاب در حقیقت دستورنامه ی زندگی و خردورزی است که با پرداختن به نکات حکیمانه و اخلاقی در بسیاری موارد همچون چراغی فروزان فراسظوی ره پویان سعادت پرتو افشانی نموده و ره می نمایاند و به سان راه بلدی است که در جاده ی پرفراز و نشیب زندگانی، پیشرو و دستگیر ره پویان است، زیرا متون زیبا و به دور از تصنع و تکلف آن عاری از هر گونه خرافه است. به طور قطع از نکات مهم و درخور اهمیت در گستره ی این کتاب ارزش مند، بهره گیری از تعالیم الهی و دینی به عنوان یک آبشخور زلال و چشمه ی جوشان در عرصه ی معنویت است که متون انسان ساز معنویت را در عبارات ادبی و بیانی هنرمندانه ابراز نموده که با بسیاری از آیات قرآن حکیم از لحاظ لفظی، مفهومی و مضمونی تطابق و همخوانی دارد. در این مقاله تلاش بر آن است که به پاره ای از این مطابقت ها اشاره شود.

کلیدواژه ها

قرآن- ادب فارسی- قابوس نامه- آیه- عنصرالمعالی

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.