اصغر خوشه چرخ - کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه مازندران

نگاه به انسان و جایگاه وی در دوران معاصر - در شرق و غرب- یک سیر صعودی به خود گرفته است و انسان گرایی و گرایش همه جانبه به ابعاد مختلف وجودی انسان ازاهمیت بیشتری برخوردار شد. آبراهام مزلو (ت. 1908 و 1970) از روانشناسان انسان گرایه که دارای نظریات مختلف و با اهمیتی در زمینه انسان گرایی می باشد. در روانشناسی انسان گرایانه- برخلاف روانشناسی رفتارگرا و روانکاوی- انسان یک موجود مسئول و متعد در قبال عملکرد خویش شناخته می شود. این نظریه به خاطر توجه به نیت و فطرت پاک انسانی مورد توجه پژوهشگران اسلامی قرار گرفته است. قابوسنامه عنصرالمعالی اثر تعلیمی، اخلاقی، تربیتی و اجتماعی سده ی پنجم هجری به خاطر ژرف بینی و جزئی نگری در مسائل انسانی- اجتماعی قابلیت تحلیل و بررسی روانشناسانه بر اساس این نظریه را دارا می باشد. نظریه خودشکوفایی از معروف ترین نظریات آبراهام مزلو می باشد که پس از بررسی و مطالعه چند تا از خلاق ترین شخصیت ها به تصویر چند بعدی از خودشکوفایی جون نیازها، رفتارها، ویژگیها و ... دست یافت. درک بهتر واقعیت ها پذیریش خود، دیگران و طبیعت، بهره گیری از خلوت و تنهایی، شوخ طبعی فلسفی و غیر خصمانه، خلاقیت ، حس همدردی، ساختار منشی مردم گرا، روابط بین فردی از برجسته ترین ویژگی های افراد خودشکوفا در نظریه آبراهام مزلو است که؛ می توان مصادیقی و عباراتی از قابوسنامه را که گویا همین ویژگی ها هستند بر اساس نظریه آبراهام مزلو مورد تحلیل و بررسی قرار داد. تا معلوم شود قابوسنامه هم در خلال پیام های اخلاقی- اجتماعی خود انسان آرمانی مورد نظر خویش را به عنوان انسان خودشکوفا- اگر چه با تعابیر دیگر - معرفی می کند.

خودشکوفایی، آبراهام مزلو، قابوسنامه، روانشناسی انسان گرایانه