Hamed حامد اسدی اردلی - MSc Student, Department of Environmental Health Engineering, School of Health and Energy, Tehran Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
Mehraban مهربان صادقی - Associate Professor, Department of Environmental Health, School of Health, Shahrekord University of Medical sciences, Shahrekord, Iran
Amir Hesam امیرحسام حسنی - Assistant Professor, Department of Environmental Health Engineering, School of Environment and Energy, Tehran Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
Amir Hossein امیرحسین جاوید - Assistant Professor, Department of Environmental Health Engineering, School of Environment and Energy, Tehran Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
Hassan حسن هاشمی - PhD Student in Environmental Health Engineering, Environment Research Center, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran

مقدمه: یکی از گزینه های مطرح در خصوص دفع لجن، استفاده از آن در زمین های کشاورزی به عنوان کود می باشد ولی به دلیل احتمال وجود انواع میکروارگانیزم های بیماری زا، ممکن است باعث ایجاد طیف وسیعی از بیماری های میکروبی و انگلی در انسان و دام شود. هدف از انجام این تحقیق، بررسی امکان کاربرد لجن تولیدی در فرایندهای تصفیه فاضلاب شهری، برای حاصلخیزی زمین های کشاورزی با در نظر گرفتن استانداردهای معتبر زیست محیطی و بهداشتی می باشد. روش ها: در این مطالعه ی توصیفی- تحلیلی، سه تصفیه خانه فاضلاب واقع در شهرهای شهرکرد، فارسان و بروجن در استان چهارمحال و بختیاری به عنوان تصفیه خانه مدل، انتخاب شدند. دلیل انتخاب این تصفیه خانه مشابهت هایی بود که از نقطه نظر شرایط محلی، فرایندهای موجود در آن ها و نیز اهداف طرح وجود داشت. با توجه به کوهستانی بودن منطقه و دارا بودن آب و هوای سرد در زمستان و آفتاب داغ و سوزان در تابستان ، دو فصل زمستان و تابستان به عنوان بازه زمانی طرح انتخاب گردیدند تا وضعیت لجن، در شرایط کمترین و بیشترین میزان تبخیر مورد بررسی قرار گیرد. در این تحقیق کلیفرم مدفوعی و کلیفرم کل به عنوان شاخص های میکروبی لجن تعیین شد و با استانداردهای سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا از نظر بهداشتی مورد ارزیابی قرار گرفت.  یافته ها: نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که مقادیر میانگین کلیفرم مدفوعی برای سه تصفیه خانه شهرکرد، فارسان و بروجن در فصل زمستان به ترتیب۱۰۶ × ۶۳/۱، ۱۰۶ × ۹۳/۱ و ۱۰۶ × ۹۸/۱ و برای فصل تابستان به ترتیب ۱۰۶ × ۵۱/۴، ۱۰۶ × ۷۵/۵ و ۱۰۶ × ۲۳/۹ می باشد. نتیجه گیری: ارزیابی نتایج به دست آمده از این بررسی نشان می دهد که لجن بیولوژیکی تولید شده در هر سه تصفیه خانه در فصل زمستان پس از خشک کردن در شرایط طبیعی و بر مبنای استاندارد EPA در کلاس  Bواقع می شوند. بنابراین بر اساس توصیه های این سازمان این گونه لجن ها را می توان با در نظر گرفتن محدودیت هایی که در استانداردها آمده است برای کشاورزی به کار گرفته شود. این در حالی است که کیفیت میکروبی لجن های حاصل از این تصفیه خانه ها در فصل تابستان، پایین تر از استانداردهای سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا برای لجن کلاس B می باشند و در نتیجه قابل استفاده در کشاورزی نمی باشند. واژه های کلیدی: لجن خشک شده، فرایند لجن فعال، تصفیه خانه های فاضلاب شهری، کلیفرم کل، کلیفرم مدفوعی