بررسی ارتباط شاخص توده بدنی و حاملگی ناخواسته در زنان

مقدمه: رشد جمعیت ایران در دو دهه اخیر چنان افزایش یافته است که در مقاطعی به رشد انفجاری رسیده است. اکنون پیامدهای این رشد جمعیت به خوبی محسوس است و در آینده هم مدت ها ادامه خواهد یافت. روش های مختلفی برای تنظیم خانواده وجود دارد و یکی از مشکلاتی که در این زمینه وجود دارد، حاملگی ناخواسته با وجود استفاده از قرص های پیشگیری از بارداری است. با وجود تعداد بالای بارداری های مرتبط با مصرف قرص های ضدبارداری، بررسی ها برای ریسک فاکتورهای بیولوژیک دخیل در نارسایی این روش محدود است. یکی از ریسک فاکتورهای ممکن وزن بدن می باشد. با توجه به شیوع روز افزون چاقی در زنان و با توجه به این که مطالعات در این زمینه ناکافی است، بررسی هایی در این زمینه ضروری است. روش ها: این پژوهش یک مطالعه توصیفی– تحلیلی گذشته نگر است که بر روی ۲۰۲ زن در سنین باروری با میانگین سنی ۳۰ سال صورت گرفت. به طوری که با استفاده از نمونه گیری خوشه ای از بین ۴۹ مرکز بهداشتی درمانی شهرستان لنجان، ۲۰ مرکز انتخاب شد. در هر مرکز ۲۰ پرونده به طور تصادفی انتخاب شد. سپس اطلاعات لازم شامل خواسته یا ناخواسته بودن حاملگی، سن، تحصیلات، تعداد زایمان ها، فاصله بین فرزندان، شاخص توده بدنی و مدت زمان استفاده از قرص های ضدبارداری از طریق مصاحبه با افراد و مشاهده پرونده افرادی که شرایط ورود به مطالعه را داشتند، تکمیل گردید. اطلاعات توسط نرم افزار SPSS و آزمون آماری رگرسیون لجستیک آنالیز گردید و نتایج مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: در بین افرادی که از قرص استفاده کردند و باردار شدند، ۱/۸۲ درصد حاملگی خواسته و ۹/۱۷ درصد حاملگی ناخواسته داشتند. از نظر شاخص توده بدنی ۱/۱ درصد از این زنان BMI (Body mass index) کمتر از ۵/۱۸ داشتند که لاغر محسوب می شدند. ۵۶/۳۹ درصد از نظر وزنی طبیعی بودند. ۸/۴۷ درصد دارای اضافه وزن و ۵/۱۱ درصد چاق بودند. از نظر مدت زمان استفاده از قرص های ضدبارداری ۴/۳۹ درصد کمتر از ۱۲ ماه و ۵/۱۸ درصد بالای ۴۹ ماه استفاده کردند. آزمون t-test نشان داد که میانگین شاخص توده بدنی قبل از بارداری و زمان بارداری در افرادی که حاملگی ناخواسته داشتند به طور معنی داری بیشتر است (۰۰۴/۰ = P و ۰۰۸/۰ = P). نتیجه گیری: با توجه به نتیجه به دست آمده و عوارض حاملگی ناخواسته که شامل افزایش مرگ و میر مادر و جنین، ناهنجاری در جنین، سقط ناسالم و غیر بهداشتی می باشد، توجه به تغییر روش پیشگیری از بارداری یا تغییر دوز قرص های ضدبارداری در زنان چاق ضروری به نظر می رسد. واژه های کلیدی: اضافه وزن، چاقی، حاملگی ناخواسته، قرص های ضدبارداری، روش های هورمونی پیشگیری از بارداری