Mohammad Hossein محمد حسین کاوه - Assistant Professor, Department of Health Education and Promotion, School of Health and Nutrition, Shiraz University of Medical Sciences, Shiraz, Iran
Fatemeh فاطمه دارابی - MSc, Department of Health Public, School of Health, Gonabad University of Medical Sciences, Gonabad, Iran
Mahin مهین نظری - Assistant Professor, Department of Health Education and Promotion, School of Health and Nutrition, Shiraz University of Medical Sciences, Shiraz, Iran
Seyed Hamidreza حمیدرضا طباطبایی - Assistant Professor, Department of Epidemiology, School of Health and Nutrition, Shiraz University of Medical Sciences, Shiraz, Iran
Gholamreza غلامرضا شریفی راد - Professor, Department of Health Education and Health Promotion, School of Health, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran

مقدمه: امروزه آموزش جامع شهروندی به عنوان راهبردی مهم جهت توانمندسازی جوانان برای بر عهده گرفتن مسوولیت ها و ایفای نقش های فردی و اجتماعی و همچنین صیانت آنان در مقابل آسیب های روانی- اجتماعی مورد توجه و تاکید صاحب نظران توسعه اجتماعی قرار دارد. هدف از این مطالعه، سنجش میزان دانش، نگرش، هنجار انتزاعی و قصد رفتاری دانش آموزان در خصوص مهارت ها و ویژگی های شهروندی بود. روش ها: از بین دبیرستان های دختر ناحیه سه شهر شیراز که حداقل سه رشته تحصیلی (علوم ریاضی، علوم تجربی و علوم انسانی) در آن ها دایر بود (تعداد =۱۲)، سه مدرسه به طور تصادفی انتخاب شدند. در هر مدرسه یک کلاس از هر رشته به روش تصادفی ساده انتخاب و در مجموع ۲۲۸ دانش آموز در مطالعه شرکت داده شدند. یک پرسش نامه ۶۲ گویه ای، مشتمل بر ۱۵ سوال چند گزینه ای برای آزمون دانش و ۳۴ سوال با مقیاس لیکرت برای اندازه گیری سازه های نظریه به عنوان داده های پژوهش استفاده گردید. روایی محتوایی با استفاده از نظرات ۷ نفر از متخصصان در رشته های آموزش بهداشت، جامعه شناسی و علوم اجتماعی، بررسی و پس از ویرایش مورد تایید آنان قرار گرفت. پایایی ابزار نیز از طریق اجرای مطالعه راهنما (پایلوت) و با استفاده از شیوه بازآزمایی اندازه گیری شد. ضرایب همبستگی سازه های مطالعه شامل دانش (۸۲/۰ = r)، نگرش (۹۷/۰ = r)، هنجار انتزاعی (۹۴/۰ = r) و قصد رفتاری (۹۷/۰ = r) تایید گردید. یافته ها: یافته های مطالعه نشان داد که سطح دانش (۹۸/۱ ± ۸۴/۷) و نگرش (۴۴/۷ ± ۳۸/۷۵) دانش آموزان نسبتا پایین بود. همچنین هنجار انتزاعی (۳۳/۴ ± ۲۴/۲۳) و قصد رفتاری (۰۳/۳ ± ۰۷/۱۸) نسبتا مطلوب، ولی کمتر از سطح ایده آل بود. تحلیل روابط بین متغیرهای مطالعه نشان داد که نگرش و دانش (۱۳۹/۰ = r، ۰۳۷/۰ = P)، نگرش و قصد رفتاری (۱۹۹/۰ = r، ۰۰۰۳/۰ = P)، هنجار انتزاعی و قصد رفتاری (۱۴۳/۰ = r،۰۳۱/۰ = P) و هنجار انتزاعی و نگرش (۱۷۴/۰ = r، ۰۰۸/۰ ۰۰۸/۰ = P) همبستگی قابل توجهی با یکدیگر داشتند. در مقابل بین متغیرهای جمعیت شناختی و سازه های اصلی مطالعه (دانش، نگرش، هنجار انتزاعی و قصد رفتاری) رابطه آماری معنی داری مشاهده نگردید. نتیجه گیری: پایین بودن نمرات نگرش، ضرورت برنامه ریزی آموزشی را با در نظر گرفتن ویژگی ها و شرایط مخاطبان دلالت می نماید. مطلوب بودن نسبی سطح قصد رفتاری و هنجار انتزاعی در این مطالعه پیش آگهی مطلوبی را برای اثربخشی مداخلات آموزشی مطرح می نماید. در نهایت طراحی و اجرای مداخلات آموزشی مبتنی بر نظریه عمل استدلالی برای آموزش شهروندی در مدارس پیشنهاد می گردد. واژه های کلیدی: شهروندی، مدرسه، نظریه عمل منطقی

Citizenship, Education, School, Theory of Reasoned Action