طاهره ضیایی - کارشناسی ارشد مامایی، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی گیلان، رشت، ایران.
عاطفه قنبری - استادیار گروه پرستاری، مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی موثر بر سلامت، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی گیلان، رشت، ایران.
آفاق حسن زاده راد - کارشناس مامایی، مرکز تحقیقات اختلالات رشد کودکان، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی گیلان، رشت، ایران.
محمد علی یزدانی - کارشناس آمار، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی گیلان، رشت، ایران.

مقدمه: تغذیه با شیر مادر همراه با تغذیه تکمیلی، یکی از موثرترین عوامل دستیابی به ۸ هدف توسعه هزاره در زمینه کاهش فقر، گرسنگی، سوء تغذیه و یکی از فرصت های گرانبها و ساده برای کمک به رشد طبیعی کودکان می باشد. با این وجود، عده ای از مادران به نوزاد خود شیر نمی دهند و یا شیردهی انحصاری خود را زودتر از ۶ ماهگی کودک قطع کرده و از شیرخشک جانشین استفاده می کنند. بر اساس نتایج مطالعات مختلف، هم اتاق نبودن مادر و نوزاد، عدم شروع به موقع تغذیه تکمیلی و عدم ترخیص همزمان مادر و نوزاد به عنوان عوامل عدم تداوم شیردهی مطرح شده اند. لذا مطالعه حاضر با هدف بررسی عوامل مرتبط با عدم موفقیت تغذیه انحصاری با شیر مادر در ۶ ماه اول تولد در کودکان زیر یک سال مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی شهر رشت انجام شد. روش کار: این مطالعه توصیفی تحلیلی در سال ۱۳۸۹ بر روی ۲۶۳ زن دارای فرزند زیر یک سال مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی شهر رشت که شیردهی انحصاری را قطع کرده بودند، انجام شد. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه ای شامل مشخصات فردی، وضعیت اقتصادی اجتماعی، عوامل بیمارستانی و وضعیت کودک مرتبط با عدم موفقیت تغذیه انحصاری با شیر مادر بود که به صورت مصاحبه تکمیل شد. داده ها پس از گردآوری با استفاده از نرم افزار آماری SPSS (نسخه ۱۷) و آزمون های کای دو و رگرسیون لوجستیک مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. میزانp کمتر از ۰۵/۰ معنی دار در نظر گرفته شد. یافته ها: از ۲۶۳ مادر، ۵۰ نفر (۱۹%) زیر ۶ ماهگی اصلا شیردهی نداشتند، ۱۵۷ نفر (۷/۵۹%) شیردهی کمتر از ۴ ماه و ۵۶ نفر (۳/۲۱%) شیردهی بین ۴ تا ۶ ماه داشتند. همچنین بر اساس آزمون رگرسیون لوجستیک، عدم استفاده از پاس شیر، عدم تداوم شیردهی را ۷/۲ برابر افزایش داد و عدم شیردهی در ۳۰ دقیقه اول نیز احتمال عدم تداوم شیردهی را ۴/۸ برابر افزایش داد. نتیجه گیری: حمایت مداوم از مادران شاغل در حین شیردهی و در آغوش گرفتن نوزاد بلافاصله پس از تولد، از اصول مهم در تداوم شیردهی است.

تداوم شیردهی, تغذیه انحصاری, شیر مادر, کودکان, مادران