راحله عالی جهان - کارشناس ارشد مامایی، مرکز بهداشت شهرستان اردبیل، دانشگاه علوم پزشکی اردبیل، اردبیل، ایران.
مهرداد میرزارحیمی - فوق تخصص نوزادان، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اردبیل، اردبیل، ایران.
پیمانه احمدی هادی - کارشناس مامایی، مرکز بهداشت شهرستان اردبیل، دانشگاه علوم پزشکی اردبیل، اردبیل، ایران.
صادق حضرتی - استادیار گروه بهداشت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی اردبیل، اردبیل، ایران.

مقدمه: ناهنجاری های مادرزادی از مهمترین دلایل معلولیت و مرگ و میر کودکان در کشورهای در حال توسعه و پیشرفته محسوب می شوند و هزینه بستری و اقدامات درمانی این کودکان، بار سنگینی را به سیستم بهداشتی و خانواده های آنها وارد می کند. لذا مطالعه حاضر با هدف تعیین شیوع ناهنجاری مادرزادی و عوامل خطر مرتبط با آن انجام شد. روش کار: در این مطالعه مقطعی، تمام نوزادانی که از آذر ماه سال ۱۳۸۹ تا مرداد ماه سال ۱۳۹۰ در بیمارستان های اردبیل متولد شده بودند، طی ۲۴ ساعت اول بعد از تولد معاینه شدند و وجود هرگونه ناهنجاری مادرزادی قابل مشاهده ثبت شد. از ۶۸۶۸ نوزاد متولد شده در شهرستان اردبیل در مدت مطالعه، ۵۷ نوزاد به ناهنجاری آشکار مادرزادی مبتلا بودند که به عنوان گروه مورد وارد مطالعه شدند و ۱۸۰ نوزاد به ظاهر سالم، به عنوان گروه شاهد انتخاب شدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه پژوهشگر ساخته و بر اساس اطلاعات ثبت شده در پرونده بهداشتی زنان باردار گردآوری شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS (نسخه ۱۶) و آزمون های رگرسیون تک متغیره و چند متغیره انجام شد. میزان p کمتر از ۰۵/۰ معنی دار در نظر گرفته شد. یافته ها: میزان شیوع ناهنجاری مادرزادی، ۲/۸ در ۱۰۰۰ تولد زنده بود و ناهنجاری های سیستم اسکلتی - عضلانی (۱/۳۵%)، سیستم عصبی مرکزی (۸/۲۲%)، دستگاه گوارش (۵/۱۷%)، دستگاه ادراری تناسلی (۸/۱۵%) و کروموزومی (۸/۸%) به ترتیب بیشترین شیوع را داشتند. ابتلاء به پلی هیدروآمنیوس (۴/۱۴=OR، ۰۰۱/۰=p)، الیگوهیدروآمنیوس (۱۳=OR، ۰۰۹/۰=p)، پره اکلامپسی (۳/۱۱=OR، ۰۰۱/۰=p)، حاملگی ناخواسته (۹/۴=OR، ۰۰۱/۰=p)، عفونت ادراری (۸/۲=OR، ۰۴/۰=p) و رابطه خویشاوندی (۲/۲=OR، ۰۳۸/۰=p) مهمترین عوامل خطر همراه با ناهنجاری مادرزادی بودند. نتیجه گیری: اقدامات تشخیصی زود هنگام در زنان مبتلا به پلی هیدروآمنیوس، الیگوهیدروآمنیوس، پره اکلامپسی، حاملگی ناخواسته، عفونت ادراری و زنان دارای رابطه خویشاوندی با همسر می تواند راهکار مناسبی جهت کاهش تولد نوزادان ناهنجار باشد.

شیوع, عوامل خطر, ناهنجاری مادرزادی, نوزاد