افسانه علوی فیلی - مربی گروه مامایی، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد آبادان، آبادان، ایران.
مریم عسکری - مربی گروه مامایی، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد آبادان، آبادان، ایران.
شیما وهابی - دانشجوی کارشناسی ارشد مامایی، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشکده علوم پزشکی جندی شاپور اهواز، اهواز، ایران.
پروین باقری - کارشناس مامایی، تامین اجتماعی آبادان، آبادان، ایران.
الهام دشتی نژاد - دانشجوی کارشناسی ارشد مامایی، دانشگاه علوم پزشکی واحد بین الملل اهواز، اهواز، ایران.

مقدمه: درد پدیده ای شایع و جزء اجتناب ناپذیری از زایمان است. احساس یا اثر تجربه درد می تواند به ترس و اضطراب در روند زایمان بینجامد. در مطالعات انجام شده با استفاده از روش های غیردارویی کاهش درد، عوارض مادر و جنینی گزارش نشده است. مطالعه حاضر با هدف مقایسه اثر دو روش ماساژ درمانی و رایحه درمانی با روغن یاسمین در کاهش درد زایمان انجام شد. روش کار: این مطالعه تجربی از نوع کارآزمایی بالینی در سال ۱۳۹۱ بر روی ۱۲۰ زن باردار مراجعه کننده به بیمارستان های شهر آبادان جهت زایمان انجام شد. ۴۰ نفر در گروه مورد اول (دریافت کنندگان رایحه درمانی با روغن یاسمین)، ۴۰ نفر در گروه مورد دوم (دریافت کنندگان ماساژدرمانی با روغن یاسمین) و ۴۰ نفر در گروه کنترل (دریافت کنندگان مراقبت معمول) قرار گرفتند. رایحه درمانی با استفاده از استشمام حوله دستی و چکاندن ۱۰-۵ قطره روغن یاسمین و استشمام حوله در سه مرحله دیلاتاسیونی (۵-۴، ۷-۶ و ۱۰-۸) در حین انقباض و پس از انقباض به دفعات تا زمان زایمان و برای گروه ماساژ، ۲۰ دقیقه ماساژ منظم و دورانی در نواحی (کتف، دو طرف ستون مهره ها و ناحیه ساکروم) در سه مرحله دیلاتاسیونی در حین انقباض و پس از انقباض انجام شد. پس از پایان درد در صورت تمایل زائو، فشار روی ساکروم و یا سرتاسر پشت و شانه ها انجام شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS (نسخه ۱۶) و آزمون های آنالیز واریانس یک طرفه و آزمون آماری تعقیبی توکی انجام شد. میزان p کمتر از ۰۵/۰ معنی دار در نظر گرفته شد. یافته ها: ماساژ با روغن یاسمین موجب کاهش درد زایمان در مرحله اول، دوم و سوم زایمان نسبت به گروه کنترل شد (۰۰۱/۰p<). همچنین بین گروه رایحه درمانی و کنترل اختلاف معنی داری وجود داشت که این اختلاف به نفع گروه رایحه بود (۰۰۱/۰p<). ماساژ با روغن یاسمین در مقایسه با رایحه درمانی با روغن یاسمین و مراقبت معمول، بیشترین تاثیر را در کاهش درد داشت (۰۰۱/۰>p). نتیجه گیری: روغن یاسمین به همراه روش های ماساژ و رایحه درمانی با اثر قوی تر روش ماساژ، موجب کاهش درد در هر ۳ مرحله زایمان شد.

درد زایمان, رایحه, روغن یاسمین, ماساژ