رضا خسروی نیا
داوود اسپرهم

در این مقاله ابعاد شخصیتی ابوسعید ابوالخیر به عنوان یکی از بزرگان تصوف با توجه به متن اسرارالتوحید، براساس نظریه­های شخصیتی دوان و سیدنی شولتز (کتل و آیزنک) مورد بررسی قرار می­گیرد. روش کار در این پژوهش روش توصیفی- تحلیلی است و هدف آن ایجاد ارتباط بین علم روانشناسی جدید و ادبیات کهن و اثبات ابعاد شخصیتی یکی از بزرگان تصوف براساس نظریه­های علمی، روانشناسی و نحوه کارکرد امروزی آن ها می­باشد. از آنجا که بزرگان تصوف دارای شخصیتی جامع و کامل هستند، صلاحیت دارند در جامعه انسانی، الگویی تمام عیار باشند. آنها با بهره­مندی از شخصیتی متعالی در تمام ابعاد، الگویی بی­مثال برای همه انسان­ها به شمار می­روند. از سویی دیگر رویکرد پر بسامد انسان­ها به شخصیت­های برجسته عرفانی، سیاسی، دینی، تاریخی و اجتماعی در ساخت و پرداخت مولفه­های فکری و زبانی- ادبی و تصویری، موضوعی بنیادین است که می­تواند بیانگر مولفه های فرهنگی، تاریخی، اجتماعی ادبیات ملی باشد.

Modern psychology, old literature, personality theories of Duane and Sydney Schults (Eysneck and Cattell), personality dimensions of Abu Said Abu al-Khair., علم روانشناسی جدید, ادبیات کهن, نظریه های شخصیتی دوان و سیدنی شولتز (کتل و آیزنک), ابعاد شخصیتی ابوسعید ابوالخیر.