مریم اخباری - Assistant Professor, Department of Phytochemistry, Essential Oil Research Institute, University of Kashan, Kashan, Iran
محسن ابراهیمیان - M.Sc in Organic Chemistry, Department of Chemistry, Shahr-e-Ray Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

زمینه و هدف : هیپریسین به عنوان ماده اصلی در گونه های مختلف گیاه هیپریکوم دارای خاصیت ضدمیکروبی، ضدویروسی، مهارکنندگی غیراختصاصی کیناز و مهارکنندگی آنزیم دوپامین بتا هیدروکسیلاز است. این مطالعه به منظور مقایسه میزان هیپریسین و اثر ضدمیکروبی، آنتی اکسیدانی و سمیت سلولی گیاه گل راعی (Hypericum perforatum L.) جمع آوری شده از مناطق مختلف جغرافیایی ایران شامل سه استان قم، گلستان و کردستان انجام شد. روش بررسی : در این مطالعه توصیفی میزان محتوی هیپریسین عصاره متانولی از اندام های هوایی گیاه گل راعی با روش UV-Vis تعیین شد. فعالیت ضداکسیدانی عصاره ها از طریق اندازه گیری فعالیت مهار رادیکال آزاد DPPH و مهار پراکسیداسیون لیپید مشخص گردید. فعالیت سمیت سلولی از طریق آزمون تعیین میزان مرگ و میر میگوی آب شور مورد بررسی قرار گرفت. فعالیت ضدمیکروبی با بررسی قطر هاله عدم رشد در آزمون دیسک دیفیوژن و تعیین حداقل غلظت مهارکنندگی بررسی شد. یافته ها : میزان هیپریسین موجود در نمونه های قم، گلستان و کردستان به ترتیب ppm ۶۷۳، ppm ۱۲۲۳ و ppm ۱۵۶۸ تعیین شد. میزان فعالیت ضداکسیدانی و سمیت سلولی در نمونه های کردستان بیشتر از نمونه های قم و گلستان بود. در بررسی خواص ضدمیکروبی، از نظر تعداد میکروارگانیسم های حساس به عصاره، روند کلی قم کمتر از کردستان و نیز قم و کردستان کمتر از گلستان مشاهده شد. با این وجود در مورد دو سویه از جنس استافیلوکوکوس، عصاره گیاه کردستان با هاله ای برابر با ۱۹ و ۱۷ میلی متر به ترتیب برای استافیلوکوکوس اورئوس و استافیلوکوکوس اپیدرمیس و میزان حداقل غلظت مهارکنندگی برابر با ۲۵۰µg/mL برای هر دو سویه نام برده فعالیت بیشتری از خود نشان داد. نتیجه گیری : غنای هیپریسین در نمونه گیاهی گیاه منطقه سردسیر کردستان بیشتر بود. فعالیت ضدمیکروبی، ضداکسیدانی و سمیت سلولی در عصاره های مورد مطالعه قابل توجه بوده و روند تغییرات این فعالیت ها با روند تفاوت میزان هیپریسین در آنها هماهنگ است.

Hypericum perforatum L., Hypericin, Antioxidant activity, Cytotoxic activity, Antimicrobial activity, گیاه گل راعی, هیپریسین, فعالیت آنتی اکسیدانی, فعالیت سمیت سلولی, فعالیت ضدمیکروبی