انسان شناسی فرهنگی نظام زندگی شبانی در سه خشتی های کرمانجی خراسان شمالی
- سال انتشار: 1401
- محل انتشار: فصلنامه مطالعات فرهنگی اجتماعی خراسان، دوره: 17، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_FARKH-17-2_002
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 185
نویسندگان
استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کوثر بجنورد
استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کوثر بجنورد
چکیده
انسانشناسی فرهنگی به ارتباط فرهنگ با نظامهای مختلف یک جامعه همانند سیاست، آیین و رسوم مذهبی، باورهای عامه، نظام طبقاتی، تمایزات جنسیتی و غیره میپردازد. سهخشتیهای کرمانجی یکی از قالبهای شعری ادبیات عامه خراسان شمالی است که به گویش کرمانجی سروده میشود. این قالب شعری از گذشته تاکنون محمل اندیشهها، باورها، آیین و رسوم سرایندگانش بوده است؛ از اینرو در مقاله حاضر با روش توصیفی تحلیلی بر پایه نظریه انسانشناسی فرهنگی، کاربردی ساختاری، درصدد پاسخدادن بدین پرسش است که نظم پدیداری و اعتقادی فرهنگ در سهخشتیهای کرمانجی کدام است و ساختار و کارکرد هریک از آنها چگونه قابل تحلیل و واکاوی است. بدین منظور با استناد به منابع کتابخانهای ۱۰۰۰ نمونه سهخشتی، گزینش و پربسامدترین نمودهای فرهنگی استخراج و سپس تحلیل شدهاست. نتیجه این بررسی نشان میدهد نظام خانوادگی کرمانجها مبتنی بر خانواده گسترده و پدرتبار است. الگوی ازدواج در بین آنان درونهمسری و بهندرت در خانوادههای ثروتمند به صورت چندهمسری است. همچنین جنسیت بر نوع وظایف افراد خانواده تاثیرگذار است مردان وظیفه حفاظت از زنان و کودکان و احشام را داشتند و زنان وظیفه تهیه محصولات دامی، پخت غذا و آوردن آب از چشمه، بافندگی و غیره داشتند. تحلیل نظم اعتقادی فرهنگ (باورها، عقاید و مذهب) در سهخشتیها نشان میدهد که علاوه بر پذیرش مذهب تشیع، برخی از باورهای کهن، مانند اعتقاد به سحر و جادو و وجود حیوانات و گیاهان توتمی (شتر و میش سفید، گل محمدی و لاله) در بین ایشان تداوم یافتهاست. انواع پوششهای یادشده در این اشعار مانند شلیوار، پیراهن و روسری، متناسب با اعتقادات مذهبی و نیز حاکی از مبادلات تجاری کرمانجهای خراسان با اقوام و مناطق دیگر ایران است. بازیهای یادشده در سهخشتیها مانند اسبدوانی و پشمریسی، دلالت بر تاثیر شرایط زیستبومی و جنسیت بر آن دارد.کلیدواژه ها
سه خشتی, زندگی شبانی, نظام خانواده, آیین و رسوم, باورهای عامه, انسان شناسی فرهنگیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.