مطالعه تاثیرات حس تعلق مکانی بر پایداری جمعیتی روستاهای مرزی شهرستان سربیشه

  • سال انتشار: 1401
  • محل انتشار: فصلنامه مطالعات فرهنگی اجتماعی خراسان، دوره: 17، شماره: 2
  • کد COI اختصاصی: JR_FARKH-17-2_004
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 238
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

جواد میکانیکی

دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی/ دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه بیرجند

رضا دری

دانش آموخته کارشناسی ارشد جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بیرجند

چکیده

نواحی روستایی با شروع روند رشد یکنواخت جمعیت در آغاز قرن نوزدهم و تشدید شهرنشینی در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم، بخش عمده­ای از جمعیت خود را به نفع شهرهای کوچک و بزرگ از دست داده­اند. کاهش حس تعلق مکانی به­عنوان یکی از علل آن به­صورت مشکل و مسئله­ای تازه برای انسان مطرح شده است که شناخت بیشتر آن به پژوهشگران و برنامه ریزان در حل چالش­های پیش­رو یاری می رساند. هدف پژوهش حاضر مطالعه تاثیر مولفه های اجتماعی و کالبدی موثر بر احساس تعلق مکانی بر پایداری جمعیتی سکونتگاه­های روستایی مرزی شهرستان سربیشه است. این پژوهش بر مبنای ماهیت از نوع توصیفی­ تحلیلی با رویکرد پیمایشی و از حیث هدف از نوع تحقیقات کاربردی است. مبانی نظری و اطلاعات مرتبط با پیشینه­ پژوهش به­روش کتابخانه­ای تدوین شد و در مرحله بعد، جمع­آوری اطلاعات محیطی به­صورت پیمایشی و تکمیل پرسشنامه محقق­ساخته از خانوارهای روستایی ساکن در روستاهای مرزی شهرستان سربیشه انجام گرفت. جامعه آماری تحقیق شامل ۲۹ روستای مرزی شهرستان سربیشه و مشتمل بر ۱۳۹۴ خانوار است. روش نمونه­گیری در سطح خانوار از نوع احتمالی و تصادفی ساده و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران ۲۵۳ خانوار است. در تجزیه­وتحلیل داده­های حاصل از عملیات پیمایشی، از آماره­های توصیفی (میانگین، انحراف معیار و ضرایب تغییرات) و برای آزمون فرضیات از آمار استنباطی شامل (آزمون دوجمله­ای) استفاده شده است. یافته­های پژوهش نشان داد مولفه­های اعتماد، انسجام و مشارکت اجتماعی بر احساس تعلق مکانی در حد زیادی تاثیرگذار است؛ همچنین مولفه کالبدی که بر تعلق مکانی خانوارهای روستایی تاثیر اندکی در پایداری جمعیتی و ماندگاری روستاییان در سکونتگاه­های مرزی محدوده مورد مطالعه داشته است.

کلیدواژه ها

حس تعلق مکانی, پایداری جمعیتی سکونتگاه های روستایی, شهرستان سربیشه

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.