حسن کاظم نژنداصل - کارشناس ارشد باستان شناسی، دانشگاه آزاداسلامی واحد ابهر

شاه اسماعیل با گسترش حوزه سیطره حکومت خویش و تاسیس دولت صفوی علاوه بر اینکه توانست مذهب شیعه را اولین بار درتاریخ ایران در این حکومت مورد استفاده قرار بدهد، بعدها نیز با حمایت شاهان دیگر صفوی از معماران و هنرمندان عصر خویشسبک های جدیدی چه از لحاظ شیوه معماری بلکه در بسیاری از جنبه های روزمره مردمان این سرزمین در سفالگری، نقاشی،خطاطی و انواع صنایع دستی ایجاد کنند که به عنوان شاخصه های بارز عصر صفوی شناخته می شوند. توجه ویژه شاهان صفویچون شاه طهماسب و شاه عباس به ایجاد بناهای عام المنفعه،کاخ ها و عمارات باشکوهی چون کاخ های چهلستون، عالی قاپی واحداث بناهای عام المنفعه فراوان موجبات توسعه و آبادانی بسیاری از مناطق کشور در این عصر تاریخی گردیده است که بسیاریاز این بناها از شیوه معماری تاریخی منطقه آذربایجان (زادگاه شاهان صفوی) اقتباس گردیده اند.احداث مراکز حکومتی چون عالی قاپو در پایتخت های دولت صفوی و توجه شاهان صفوی در ساختن هر چه باشکوه تر این بناهادر جهت استفاده کاربردی از این عمارات برای مراسمات، جشن ها و محل مراودات سیاسی خویش، نشانگر نقش کلیدی این بناها درهسته مرکزی پایتخت های شاهان صفوی بوده است.در این مقاله سعی گردیده که علاوه بر معرفی میدان و عمارت عالی قاپی بناب بر اساس شواهد و قراین تاریخی موجود، عماراتعالی قاپی موجود در شهرهایی که روزگاری به عنوان پایتخت های دولت صفوی انتخاب گردیده بودند به ترتیب تاریخی و همراهبا نظر معماران و کارشناسان تاریخی در خصوص نحوه ساخت آنان معرفی می گردند.

دولت صفوی، شاه اسماعیل، عالی قاپی، چهلستون، بناب