مدل سازی اثر تغییر کاربری اراضی بر میزان رواناب سطحی در حوزه آبخیز خرم آباد با استفاده از تلفیق مدل L- THIA و RS و GIS
- سال انتشار: 1400
- محل انتشار: فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط زیست، دوره: 23، شماره: 3
- کد COI اختصاصی: JR_ESTJ-23-3_019
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 202
نویسندگان
کارشناس ارشد گروه مهندسی آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی ،دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران.
دانشیار گروه مهندسی آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران. (مسوول مکاتبات)
دانشیار گروه مهندسی آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران.
دانشیار گروه مهندسی آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران
چکیده
زمینه و هدف : تغییرات کاربری زمین ، عمدتا فواید اجتماعی- اقتصادی زیادی را به دنبال دارد . با این حال، این تغییرات آثار منفی را به محیط زیست طبیعی وارد می کند. به علت حجم زیاد رواناب ناشی از عدم نفوذپذیری در سطح شهر و عدم تعبیه مناطق خاص یا هرگونه سازه جهت نفوذ آب علاوه بر مشکل آب گرفتگی در مناطق پست شهر مطالعات متعددی برای توسعه ی مدل ها با رویکرد شبیهسازی تغییرات کاربری اراضی صورت گرفته است. در این تحقیق از مدل L-THIA برای تخمین رواناب ناشی از تغییر کاربری در حوزه ی خرم آباد استفاده شده است. مدل L-THIA، مدلی برای ارزیابی آثار بلندمدت حاصل از تغییر کاربری زمین بر منابع آبی است که با استفاده از داده های ساده و در دسترس نظیر داده های اقلیمی بلندمدت، نقشه ی کاربری اراضی و نقشه ی خاک قابل اجراست.روش بررسی : این مطالعه ، در دوره زمانی ۱۰ ساله و در فاصله زمانی سالهای ۱۳۸۳-۱۳۹۳ انجام شد. تصاویر لندست از سایت سازمان زمین شناسی ایالت متحده دانلود گردید و تصحیحات مختلف بر روی آن ها انجام گردید. نقشه های کاربری زمین با استفاده از تصاویر ماهواره ای لندست ۷ سنجنده ETM و تصاویر لندست ۸ مربوط به سنجنده OLI به ترتیب مربوط به سال های ۱۳۸۳ و ۱۳۹۳ تهیه و مورداستفاده قرار گرفت. داده های بارش از سازمان آب منطقه ی تهیه می گردد. پس از مرتب کردن برای تجزیه وتحلیل آتی آماده می شوند با تلفیق نقشه کاربری اراضی و نقشه ی بافت خاک در نرم افزار جی آی اس، گروه هیدرولوژیکی خاک تولید می گردد. و درنهایت نقشه های آماده شده به مدل L-THIA داده می شود و تاثیر تغییر کاربری بر رواناب سطحی بررسی می گردد. یافته ها: نتایج مدل سازی با استفاده ازL-THIA ، افزایش رواناب سالانه در طی ده سال را نشان می دهد طبق نتایج مدل، میانگین میزان عمق رواناب منطقه، از سال ۱۳۸۳ تا ۱۳۹۳ از مقدار ۱۲/۱۶ به مقدار ۳۲/۱۸ رسیده است. نتایج حاصل از اجرای مدل افزایش حجم و عمق رواناب سطحی در فاصله ی زمانی موردنظر را نشان داد که این امر سبب ضرورت کنترل بر تغییرات کاربری زمین در منطقه شده است. تغییرات کاربری عمدتا در جهت افزایش مناطق مسکونی و کاهش سطح زمین های جنگلی و مرتعی است.بحث و نتیجه گیری: همان طور که از نتایج این تحقیق برمی آید مدلL-THIA ، قابلیت مناسبی در بیان نحوه ی اثر تغییر کاربری بر مقادیر حجم و عمق رواناب دارد. همچنین با استفاده از نتایج مطالعه، می توان برنامه های کنترلی برای تغییرات کاربری زمین جهت جلوگیری از افزایش رواناب در منطقه تهیه نمود.کلیدواژه ها
L-THIA, تغییر کاربری زمین, حوزه خرم آباد, رواناب, مدل سازی هیدرولوژیکیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.