شرایط اقلیمی شیوع بیماری مالاریا در ایران با استفاده از سامانه ی اطلاعات جغرافیایی
- سال انتشار: 1391
- محل انتشار: مجله دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی، دوره: 10، شماره: 3
- کد COI اختصاصی: JR_SJSPH-10-3_004
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 167
نویسندگان
گروه اقلیم شناسی، دانشگاه تربیت مدرس
گروه انگل شناسی پزشکی، دانشگاه تربیت مدرس
گروه اقلیم شناسی، دانشگاه تهران
چکیده
زمینه و هدف: مالاریا به عنوان یک بیماری منتقل شده از طریق پشه تا حدود زیادی وابسته به شرایط اقلیمی میباشد. درجه حرارت، بارش و رطوبت نسبی از عوامل اقلیمی تاثیرگذار بر توزیع جغرافیایی این بیماری به حساب میآیند. این عوامل اقلیمی هم در رشد و تکثیر پشه آنوفل و هم در فعالیت انگل پلاسمودیوم نقش تعیین کنندهای دارند. هدف این تحقیق ارزیابی مناطق مختلف ایران از لحاظ فراهم بودن شرایط اقلیمی مناسب برای شیوع بیماری مالاریا میباشد. روش کار: در این راستا از ۳ عامل اقلیمی میانگین ماهانه دما، بارش دوره فعالیت و نسبت اختلاط رطوبت هوا برای ۳۱ ایستگاه همدید مراکز استانها در دوره آماری ۱۹۷۵ تا ۲۰۰۵ (میانگین ۳۰ ساله) استفاده شد. برای پهنه بندی کشور از لحاظ مخاطرهی اقلیمی شیوع بیماری مالاریا ابتدا با تعریف و اجرای فیلترهای اطلاعاتی در ابزار جبر نقشه نرم افزار GIS ایستگاه های مورد بررسی براساس درجه تناسب شرایط اقلیمی برای فعالیت و تکثیر پشه آنوفل و انگل پلاسمودیوم در ۴ طبقه ریسک اقلیمی قرار گرفتند. سپس از طریق برهم نهی لایههای اطلاعاتی مربوط به نواحی مساعد برای فعالیت پشه و انگل، نواحی مساعد برای بروز بیماری مالاریا براساس شرایط اقلیمی شناسایی گردید. در نهایت با استفاده از مدل درون یاب اسپیلاین دادههای ایستگاهی به کل کشور تعمیم داده شده و نواحی مختلف کشور از لحاظ ریسک اقلیمی شیوع مالاریا پهنه بندی شد. نتایج: نقشههای پهنه بندی ریسک اقلیمی مالاریا در ایران نشان داد که نواحی جنوبی کشور شامل استانهای هرمزگان، بوشهر، خوزستان و نواحی جنوبی سیستان و بلوچستان مانند چابهار و نیک شهر و نیز نواحی شمالی کشور شامل استانهای مازندران و گیلان دارای بالاترین پتانسیل اقلیمی شیوع بیماری مالاریا میباشند. در حالی که نواحی شمال غرب کشور شامل استان های آذربایجان غربی و شرقی، اردبیل و کردستان دارای پایینترین پتانسیل اقلیمی شیوع بیماری مالاریا هستند. همچنین مشاهده شد که بخش زیادی از جمعیت کشور در پهنه با مخاطره متوسط به بالا ساکن میباشند. نتیجه گیری: نتایج حاصل میتواند در شناسایی مناطق مختلف کشور از لحاظ پتانسل اقلیمی شیوع مالاریا در برنامههای کنترل و مبارزه با مالاریا بسیار مفید واقع گردد. اما باید خاطر نشان گردد که تحقیق حاضر بروز بیماری مالاریا در نواحی مختلف کشور را صرفا بر اساس عوامل اقلیم شناختی بررسی میکند، در حالی که دخالت عوامل اقتصادی- اجتماعی و فرهنگی و مسائل مربوط به مهاجرین افغانی و پاکستانی و نیز کمیت و کیفیت اجرای برنامههای کنترل مالاریا در منطق مختلف کشور موجب عدم انطباق کامل پهنه بندی ارائه شده با واقعیت موجود میگردد.کلیدواژه ها
Climatic condition, Malaria disease, Anopheles mosquito, GIS, Iran, شرایط اقلیمی, بیماری مالاریا, پشه آنوفل, سامانه اطلاعات جغرافیایی, ایراناطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.