کاربرد سنجش از دور ماهواره ای در ردیابی بندپایان ناقل بیماری

  • سال انتشار: 1391
  • محل انتشار: مجله دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی، دوره: 10، شماره: 4
  • کد COI اختصاصی: JR_SJSPH-10-4_004
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 106
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

احمدعلی حنفی بجد

دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران

حسن وطن دوست

دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران

ماهیار سلطانی

مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات پیشرفته، دانشگاه صنعتی شریف

ذبیح الله چهاراهی

واحد آموزش، جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران

هما ناصح

دانشکده توانبخشی، دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز

چکیده

زمینه و هدف: بیماری­های منتقله توسط بندپایان از مهمترین علل مرگ انسان به شمار می­روند. بدنبال پرتاب اولین ماهواره­های هواشناسی در دهه۱۹۶۰، کاربرد سنجش از راه دور در تحقیقات سلامت انسان طی سه دهه اخیر رو به افزایش نهاده و اطلاعات دریافتی از ماهواره­ها و سنجنده­های مختلف آنها با توان تفکیک زمانی و مکانی مختلف، پهنه جدیدی را در تحقیقات علوم مربوط به بهداشت و سلامت انسان گسترده است. این مقاله به مرور قابلیت­های سنجش از راه دور در زمینه تحقیقات مربوط به بیماری­های منتقله توسط پشه­ها، پشه خاکی­ها و کنه­ها در دنیا می­پردازد. روش کار: با استفاده از موتورهای جستجوی اینترنتی و بانک های اطلاعات مقالات علمی داخلی و خارجی، کلمات کلیدی مانند سنجش از راه دور، ماهواره، کنه، پشه و پشه خاکی جستجو شد و مقالات بدست آمده مورد بررسی قرار گرفت. نتایج: چندین شاخص اکولوژیک در سنجش از دور بیماری­های منتقله شامل شاخص­های مربوط به پوشش گیاهی، دماهای سطحی زمین و دریا، رطوبت خاک و دوره ابر سرد بیشتر مورد استفاده قرار گرفته­اند. نتیجه گیری: اطلاعات عوامل محیطی بدست آمده از تصاویر ماهواره مانند دما، رطوبت، پوشش و کاربری زمین به ما کمک می­کند تا با توجه به اکولوژی ناقلین بیماری­ها، زیستگاه­های آنها را شناسایی نماییم. با وجود این، گذشته از قابلیت­های فنی گسترده این علم، به نظر می­رسد کاربرد آن به علت پیچیدگی­های تکنیکی و مدل­های مربوطه محدود شده باشد. مشکلاتی که بر سر راه کاربرد سنجش از راه دور در علوم بهداشتی و اپیدمیولوژی بیماری­ها وجود دارد، اغلب به هزینه­های خرید تصاویر ماهواره­ای و همچنین میزان در دسترس بودن آنها در زمان­های مورد نظر برای پایش یک موضوع خاص مانند ناقل و یا عامل بیماری می­باشد، درحالیکه بیشتر مطالعات بهداشتی و پایش بیماری­ها نیاز به استفاده از تصاویر با توان تفکیک مکانی بسیار بالا دارند.

کلیدواژه ها

Arthropod-borne diseases, Satellite remote sensing, Arthropod vectors of diseases, Disease monitoring, بیماری های منتقله توسط بندپایان, سنجش از راه دور, بندپایان ناقل بیماری, پایش بیماری ها

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.