قاسم کشاورز گرامی - Ph.D. Student, Department of assessment and Measurement, School of Psychology and Educational Sciences, Allame tabataba'i University, Tehran, Iran
افضل اکبری بلوطبنگان - Ph.D. Student, Department of Psychology and Educational Sciences, School of Psychology and Educational Sciences, Semnan University, Semnan, Iran
خدیجه باباخانی - Ph.D. Student, Department of Health Psychology, School of Psychology and Educational Sciences, Karaj Azad University, Karaj, Iran

زمینه و هدف: هدف از مقاله حاضر بررسی ویژگی های روانسنجی مقیاس افسردگی نوجوانان براساس نظریه سوال- پاسخ و مقایسه نتایج به دست آمده با نظریه کلاسیک آزمون سازی می­باشد. روش بررسی: مقیاس محقق ساخته شامل ۴۶ سوال در بین ۷۵۰ دانش آموز راهنمایی و دبیرستان شهر زنجان (۳۶۴ پسر و ۳۸۶ دختر) که به صورت خوشه ای چندمرحله ای (طبقه ای متناسب با حجم) و تصادفی برگزیده شده بودند، اجرا شد. نتایج: نتایج تحلیل عاملی و ساختار سوالات نشان داد پیش فرض های مهم نظریه سوال- پاسخ یعنی تک بعدی بودن و استقلال موضعی در مقیاس  سنجش افسردگی نوجوانان برقرار است. در مقایسه ویژگی­های روانسنجی سوالات براساس دو نظریه نتایج مشابهی مشاهده شد با این تفاوت که در نظریه سوال- پاسخ توانایی برآورد پارامتر­های معتبرتری برای ارزیابی سوالات وجود داشت. ویژگی­های روانسنجی آزمون حاصل از دو نظریه نیز مقادیر نزدیکی برای همسانی درونی نشان دادند، به طوری که مقدار آلفای کرونباخ ۹۳۳/۰ و اعتبار حاشیه­ای ۹۴۷/۰ به دست آمد. نمرات هنجاری براساس تتا در نظریه سوال-پاسخ و نمرات تی در نظریه کلاسیک محاسبه شد. در رتبه­بندی افراد توسط دو نظریه روی پیوستار نمرات افسردگی تفاوت های قابل توجه­ای مشاهده شد که می توان به تفاوت­های ۹۳، ۹۲ و ۸۶ نفری در رتبه ها اشاره کرد. نتیجه گیری: بررسی و مقایسه نتایج نشان داد مدل­های­ نظریه سوال- پاسخ پارامترها و شاخص­های بیشتر و دقیقتری برای قضاوت و تصمیم­گیری در مورد سوالات، آزمون و افراد ارائه می دهند. بر این اساس کاربرد بیشتر نظریه سوال-پاسخ در سنجش دیگر سازه­های روانشناسی پیشنهاد می شود.

Item-Response Theory, Depression, Adolescence, Classic Test Theory, نظریه سوال-پاسخ, افسردگی, نوجوانی, نظریه کلاسیک آزمون