تاثیر ظرفیت و غلظت کاتیون بر نتایج آنالیز پرتو ایکس کانی رسی اسمکتیت

  • سال انتشار: 1390
  • محل انتشار: مجله بلورشناسی و کانی شناسی ایران، دوره: 19، شماره: 2
  • کد COI اختصاصی: JR_IJCM-19-2_010
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 113
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

وحیدرضا اوحدی

دانشگاه بوعلی سینا

سید ایمان چوبچیان لنگرودی

دانشگاه بوعلی سینا

چکیده

پراش پرتو ایکس (XRD) از دیرباز برای شناسایی نوع کانی های رسی مورد استفاده قرار گرفته است. استفاده از این فناوری در شناخت رفتار ریزساختاری خاک­های رسی نیز بسیار مفید است. از آنجا که شدت و موقعیت قله­های پراش پرتو ایکس کانی­های رسی متناسب با چگونگی قرارگیری پولک­ها و تغییر در ضخامت لایه­ی دوگانه­ی آنها تغییر می­کند، این روش می تواند تا حدود زیادی بازگو کننده­ی تغییرات رفتاری خاک­های رسی در شرایط مختلف زیست­محیطی باشد. به این منظور، این مقاله به بررسی تاثیر ظرفیت و غلظت کاتیون­ها بر نتایج پراش پرتو ایکس کانی رسی اسمکتیت (از دیدگاه ریزساختاری) و تناسب آن با چگونگی رسوب گذاری و تغییرات نفوذپذیری خاک (که معرف رفتار خاک از دیدگاه درشت ساختاری است) می پردازد. کاتیون­های مورد استفاده در این پژوهش، کاتیون سدیم به صورت نمک­های NaCl و Na۲CO۳ به عنوان کاتیون تک ظرفیتی و کاتیون­های کلسیم و سرب به صورت نمک­های CaCl۲ و Pb(NO۳)۲ به عنوان کاتیون­های دو ظرفیتی بوده­است. همچنین این تغییرات در مورد سرب افزوده شده به نمونه اسمکتیت حاوی درصدهای مختلف کلسیت (CaCO۳) نیز مورد بررسی قرار گرفته است.  نتایج نشان دهنده­ی آن است که بر اثر برهم کنش نمک با کانی رسی، موقعیت و شدت قله­ی اصلی رس ثابت نمی­ماند. این در حالی است که ساختار این نمونه ها بر حسب ظرفیت و غلظت نمک موجود در ساختار خاک، به طور محسوسی تغییر می کند. به طور کلی می توان گفت با چشم پوشی از واکنش­های پیچیده­ی عوامل موجود در خاک- الکترولیت تعلیقی، حضور غالب یک کاتیون در ساختار خاک سبب تغییر در ساختار خاک می­شود که این تغییر از دیدگاه ریزساختاری (XRD) و نیز درشت ساختاری (مانند رسوب گذاری) قابل تشخیص است. نتایج این پژوهش نشان می­دهد که حضور کربنات در افزایش ظرفیت خاک میانگر بیش از حضور یون بی­کربنات در افزایش پتانسیل سطحی رس در فرایند برهم کنش خاک- آلاینده تاثیرگذار است.

کلیدواژه ها

Smectite, X-Ray, Permeability, Cation Valence, Cation Concentration., اسمکتیت؛ پرتو ایکس؛ تراوایی؛ ظرفیت کاتیون؛ غلظت کاتیون

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.