بررسی های کانی شناسی- ژئوشیمیایی ذخایر کرومیت چاه یابو و چشمه پلنگ با نگرشی بر کاربرد صنعتی آن ها

  • سال انتشار: 1390
  • محل انتشار: مجله بلورشناسی و کانی شناسی ایران، دوره: 19، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_IJCM-19-1_015
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 166
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

خسرو ابراهیمی

دانشگاه فردوسی مشهد

سعیده غلامی

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

مناطق مورد بررسی بخشی از زون افیولیت ملانژ سبزوار را تشکیل می­دهند. مجموعه­ی افیولیتی شمال­شرق ایران از دیدگاه زمین­شناسی و پتانسیل­های معدنی دارای اهمیت است. مهم­ترین واحدهای زمین­شناسی منطقه­ی چاه­یابو به مجموعه­ی افیولیتی با سن کرتاسه فوقانی وابسته است که شامل پریدوتیت­های سرپانتینی شده، گابرو، دایک­های دیابازی و سنگ­های آتشفشانی دگرسان شده دوران سوم به ویژه ائوسن است. در منطقه­ی چشمه­پلنگ واحدهای سنگ­شناسی مشابه چاه­یابو رخنمون دارند با این تفاوت که واحدهای سنگی دونیت با گسترش کمتر و هارزبورژیت با گسترش بیشتری قابل مشاهده است. بررسی­های میکروسکوپی بلوک­های صیقلی کانسنگ کرومیت­ مناطق مورد بررسی نشان می­دهد که بافت آن­ها ­به دو گروه اولیه و ثانویه قابل تقسیم است. بافت­های غالب اولیه در منطقه­ی چاه­یابو و چشمه­پلنگ، متراکم، نواری، انتشاری، مشبک و پوست­پلنگی است. در صورتی­که بافت­های کاتاکلاستیکی و کششی از بافت­های ثانویه مهم است. بررسی­های ژئوشیمیایی نشان می­دهد که کرومیت­های منطقه­ی چاه­یابو و چشمه­پلنگ به ترتیب با میانگین مقادیر  ۱۵/۵۳% و ۹۳/۴۲%  اکسیدکروم (Cr۲O۳)،  ۱۵/۶% و ۹۲/۸% اکسید آلومینیوم (Al۲O۳)، ۹۲/۱۵% و ۴۲/۲۲%  اکسید منیزیم (MgO) و ۱۴/۰% و ۱۹/۰% اکسید تیتان (TiO۲) شکل گرفته­اند. نسبت [Cr/(Cr + Al)] درکرومیت­های منطقه­ی چاه­یابو و چشمه­پلنگ به ترتیب بیشتر از ۹۱/۰ و ۷۶/۰ است که نشان­دهنده­ی کانسارهای کرومیت نوع کروم بالا و آلومینیوم پایین است. مقادیر بالای Cr۲O۳ و MgO و نیز مقادیر پایین Al۲O۳ و TiO۲ کرومیت­های مناطق مورد بررسی با موقعیت چینه نگاشتی عمیق کرومیت­ها در دنباله­ی افیولیتی (پریدوتیت­های زمین­ساختی) همخوانی دارد که احتمالا خاستگاه ماگمایی هر دو کانسار گوشته­ی فوقانی بوده است. با توجه به استاندارد ویژگی­های شیمیایی لازم کرومیت به­منظور استفاده در صنایع فروکروم (Cr۲O۳> ۴۶% و Cr/Fe> ۳) و شیمیایی (Cr۲O۳> ۴۴% و Cr/Fe> ۱.۵)، کانسنگ کرومیت استخراج شده از ذخایر معدنی چاه­یابو و چشمه­پلنگ می­تواند در صنایع فلزی و شیمیایی کاربرد داشته باشد.

کلیدواژه ها

Sabzevar ophiolite, Chah Yabu, Cheshmeh Palang, metallurgy, chemical industries., افیولیت سبزوار؛ چاه یابو؛ چشمه پلنگ؛ صنایع فلزی؛ شیمیایی.

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.