فاطمه مالکی فروشانی - کارشناسی ارشد فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد اصفهان

مطابق با دیدگاه برخی از حقوقدانان در حالتی که هیچ یک از طرفین، تسلیم به مورد تعهد خویش نمی کنند و از اجرای تعهد خویش خودداری می کنند؛ تکلیف طرفین برای اجرای تعهد خویش خود به خود از بین می رود. زیرا قانون گذار چنین حقی را به طرفین داده است و به دلیل مشروعیت عمل آنان اجبارشان به تسلیم مورد معامله از جانب دادگاه پذیرفتنی نیست. مشروط بر اینکه اعمال حق حبس به صورت همزمان اتفاق افتد. بنابراین در فرض آمادگی یکی از طرفین برای اجرای تعهد خویش و درخواست وی به اجبار ممتنع طرف دیگر به اجرای تعهد خویش مجبور خواهد شد. علی رغم اینکه وی از حق حبس استفاده نموده است. به عبارت دیگر آمادگی یکی از طرفین برای اجرای تعهد خویش که با حق حبس دیگری روبرو شده است و وی در پاسخ به چنین عملی از حق حبس استفاده کرده است، منجر به جواز دخالت دادگاه در رفع مشکل خواهد شد و دادگاه مورد تعهد را به طرفین تسلیم خواهد کرد. اما در نقطه مقابل دکتر کاتوزیان معتقد به اجرای همزمان تعهدات به وسیله ی دادگاه می باشد تا عالم اعتبارات عینیت پیدا کنند. همچنین اختلاف نظر مذکور در ایفای جزئی یا ناقص تعهد نمایان میگردد. به طوری که مطابق با دیدگاه اول بقای کامل حق حبس در فرض ایفای جزئی یا ناقص تعهد را استنتاج کرده اند. اما در مقابل حقوق دانان معتقد هستند که با انجام جزئی یا ناقص یکی از دو تعهد متقابل ایفا کننده می تواند اجرای تمام تعهد را از طرف مقابل مطالبه کند. اما عادلانه آن است که با ایفای جزئی یا ناقص تعهد به وسیله یک طرف صرفا او را مستحق ایفای تعهد متقابل متقارن از جانب دیگری می کند و وی مستحق درخواست الزام به اجرای تعهد می باشد. در نوشتار حاضر به صورت توصیفی تحلیلی به بررسی حقوقی نحوه اجرای حق حبس پرداخته شده است.

حق حبس،اجرای حق حبس،آثار حق حبس،انجام تعهد