محمود مهام - استادیار پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی. تهران. ایران

پرسش از امنیت، پرسشی بنیادین از پیریزی بقاء و از زیست (ساختار-کارکرد- عملکرد سامانه های حیات) می باشد. آب و غذا برای حیات، استقلال و تعامل هر جامعه ای ضرورتی استراتژیک (زمینی-خاکی، گیاهی-دامی، اجتماعی-اقتصادی) است. بنابراین با پرسشی زیستی و اکولوژیک (جستجو بر پایه پیوند حوزه های طبیعی و اجتماعی) روبه رو هستیم. پیش فرض مقاله عبارت از گسست جغرافیایی و تاریخی (ناپیوندی زمانی-مکانی-فضایی) حاصل از اجرای برنامه و بودجه های توسعه در کشور است. از اینرو، مساله اصلی بر چالش چگونگی طرح پرسش از امنیت آبی و غذایی در برنامه هفتم استقرار دارد. به بیان دیگر، پرسش-چالش اصلی همانا چگونگی طراحی و اجرای امنیت آبی و غذایی در پیوند با فضای اجتماعی است. گسست تدریجی و مستمر جوامع از سرزمین و زمین از یک سو و جدایی کلان حوزه های علمی (علوم اجتماعی، فنی-مهندسی و علوم پزشکی و دام پزشکی) از سوی دیگر، مانع طرح صحیح مساله در برنامه های توسعه شده است. شکاف میان حوزه های زیستی و اجتماعی تلاش های دانشی-عملیاتی آبی و غذایی را بیثمر می سازد. برنامه هفتم به عنوان اولین برنامه بهرهمند از سند ملی آمایش سرزمین پس از انقلاب اسلامی، بهترین نقطه آغاز برای بازطراحی حرکت توسعه کشور بر مدار آمایش سرزمین به مثابه برنامه ریزی بیوفیزیکی سرزمین است. اتخاذ روش انتقادی متاثر از رویکرد اکولوژیک به برنامه نویسی و بودجه ریزی راهگشای تحلیل تغییرات زیستی با تاکید بر امنیت آبی و غذایی می باشد. به نظر میرسد در گام نخست، بازنگری مفهومی از طریق پیوندشناسی و همبست سازی نظیر همبست «فرهنگ-زیستبوم-فناوری» و ساخت جعبه ابزار مرکب بین رشته ای و فرارشته ای میتواند صورت بندی جدیدی از مساله را آشکار سازد.

برنامه ریزی بیوفیزیکی, آب شناسی اجتماعی, برنامه نویسی اکولوژیک, تنوع گیاهی, همبست