بررسی امکان جایگزینی مفهوم ذهن به جای نفس براساس فلسفه سینوی و فلسفه صدرایی
عنوان مقاله: بررسی امکان جایگزینی مفهوم ذهن به جای نفس براساس فلسفه سینوی و فلسفه صدرایی
شناسه ملی مقاله: JR_MIKHU-4-1_010
منتشر شده در در سال 1402
شناسه ملی مقاله: JR_MIKHU-4-1_010
منتشر شده در در سال 1402
مشخصات نویسندگان مقاله:
آرمین منصوری - Islamic philosophy and theology, University of Qom
حبیب الله دانش شهرکی - universitu of Qom
خلاصه مقاله:
آرمین منصوری - Islamic philosophy and theology, University of Qom
حبیب الله دانش شهرکی - universitu of Qom
امروزه معادل دانستن ذهن در فلسفه غرب با نفس در فلسفه اسلامی به روندی معمول، ولی قابل مناقشه بدل شده است. از طرف دیگر مفهوم نفس بهدلیل تبادر جوهریت و تجرد از آن، در رویکردهای فیزیکالیستی، حذف شده است؛ لذا ارائه نظریه فلسفه اسلامی در خصوص مسائل نفسشناسی، نیازمند تعیین مفهومی مشترک است که دستکم آن مفهوم مشترک توسط تمامی دیدگاه ها مورد تایید باشد. این مطلب لزوم پیشنهاد جایگزینی ذهن بهجای نفس در فلسفه اسلامی را مهم جلوه می دهد. برای این کار ابتدا باید جایگاه ذهن را از دیدگاه سینوی و صدرایی روشن کرده و معین کرد که کدامیک، ذهن را عینا همان چیزی می داند که در فلسفه ذهن شناخته شده است. سپس در بستر آن، استنباط کرد که مبتنی بر فلسفه کدامیک، جایگزینی ذهن به جای نفس امری ممکن است. در فلسفه ابن سینا نفس ناطقه به نفس انسانی گفته می شود که تجرد عقلی دارد و غیر از قوایش است. در فلسفه صدرایی نفس ناطقه به مرتبه مثالی از مطلق نفس انسانی گفته می شود و با قوای نفس که مثالی اند، در مرتبه آن ها عینیت دارد. ذهن در فلسفه ابن سینا، یا حیثیت معرفتی اخذ شده از نفس ناطقه است و یا مجموعه قوای معرفتی نفس ناطقه را نشان می دهد. اما در فلسفه صدرایی ذهن همان نفس انسان در مرتبه ناطقه آن است. بر اساس فلسفه صدرایی امکان جایگزینی مفهوم ذهن بهجای نفس در مرتبه مثالی آن وجود دارد؛ اما در فلسفه سینوی چنین چیزی میسر نیست.
کلمات کلیدی: Mind, Soul, Immaterial, Ibn Sina, Mulla Sadra, ذهن, نفس ناطقه, تجرد, ابن سینا, ملاصدرا
صفحه اختصاصی مقاله و دریافت فایل کامل: https://civilica.com/doc/1715406/