مهدی اورعی - دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
سید جلال طباطبایی - دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
علی ایمانی - موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج
اسماعیل فلاحی - دانشگاه آیداهو آمریکا

سمیت بور یک عارضه مهم است که می­تواند رشد گیاهان را در نواحی خشک و نیمه خشک محدود نماید. استفاده از  پایه های متحمل که مانع از جذب یا انتقال بور به قسمت  های هوایی گیاهان می  شوند، سمیت بور در پیوندک را کاهش داده و به تبع آن تحمل مقادیر بیش از حد بور در منطقه ریشه افزایش می  یابد. بدین منظور، جهت ارزیابی اثر متقابل سمیت بور و پایه بر رشد رویشی، شدت فتوسنتز و غلظت عناصر غذایی بادام (Prunus dulcis Mill.) رقم فراگنس، آزمایشی با سه سطح بور (۲۵/۰، ۱۰ و ۲۰ میلی گرم بر لیتر) و دو پایه بادام (جی اف-۶۷۷ و تواونو) به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک  های کامل تصادفی با چهار تکرار در محیط بدون خاک و تحت شرایط کنترل  شده به اجرا درآمد. نتایج نشان داد که سمیت بور اثرات کاهشی معنی داری بر خصوصیات رویشی، فیزیولوژیکی و غلظت عناصر غذایی بادام داشت، هر چند شدت این اثرات بر حسب نوع پایه متفاوت بود. با افزایش سطوح بور، وزن تر و خشک برگ و ریشه، تعداد برگ، سطح برگ، شدت فتوسنتز و شاخص کلروفیل کاهش یافت. افزایش سطوح بور با کاهش غلظت نیتروژن، نیترات، فسفر، پتاسیم و افزایش غلظت بور در برگ همراه بود. ارتباط نزدیک میان غلظت بور شاخه و گسترش سمیت بور در پایه  ها، حاکی از آن است که پایه تواونو از طریق مکانیسم تدافعی نظیر ایجاد محدودیت در انتقال بور از سیستم ریشه به قسمت های هوایی، تحمل بالاتری نسبت به جی  اف-۶۷۷ داشته و تحت شرایط مقادیر بیش از حد بور می  توان از آن به عنوان یک پایه متحمل برای ارقام مختلف بادام استفاده کرد.

بادام, ترکیب پایه- پیوندک, سمیت بور, فتوسنتز