علی میرزازاده - دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز
شمس اله عبداله پور - دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز
محمد مقدم - دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز

کارکرد کمباین­های غلات با سه عامل توان کوبش، افت محصول و مصرف سوخت سنجیده می­شود. افت محصول مهمترین عامل از عوامل فوق می­باشد که مجموع افت کمباین غلات در ایران به ۲۰% و حتی بیشتر می­رسد. یکی از راه­های کاهش افت در کمباین غلات، تفکیک فرآیندها و ارائه مدل ریاضی متناسب برای تک تک آن­ها بر پایه­ی بررسی و اندازه گیری عوامل موثر در افت­هاست . یکی از فرآیندهای مهم در عملیات برداشت غلات توسط کمباین، عبارت از کوبش مواد می­باشد که تاثیر بیشتری بر عملکرد کمباین دارد. بازده کوبنده با افت کوبنده رابطه عکس دارد. حداکثر کوبش مواد سبب کاهش کزل تولیدی و در نتیجه کاهش افت کوبنده می­شود. ارتفاع ساقه، شدت تغذیه، فاصله کوبنده و ضدکوبنده و سرعت دورانی کوبنده از عوامل کاری موثر در بازده کوبندهو افت کوبنده کمباین می­باشند. دراین راستا، یک آزمایش به صورت فاکتوریل بر پایه بلوک­های کامل تصادفی و با سه تکرار با کمباین سهند s۶۸ انجام گرفت. متغیرهای مستقل مد نظر در این آزمایش­ها عبارت بودند از: ارتفاع ساقه، نرخ تغذیه، نسبت لقی کوبنده و سرعت کوبنده. بازده کوبیده شدن مواد در کوبنده نیز به عنوان پارامتر وابسته در نظر گرفته شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که اثر هر چهار فاکتور روی میزان کوبش و در نتیجه افت واحد کوبنده در سطح احتمال ۰۱/۰ معنی­دار و اثرات متقابل فاکتورها غیر معنی­دار می­باشد. به طوری که میزان کوبش با کاهش ارتفاع برش، کاهش شدت تغذیه، کاهش فاصله کوبنده و ضدکوبنده و افزایش دور کوبنده افزایش یافت. با توجه به معنی­دار بودن اثر این چهار عامل روی کوبش و برای بیان رابطه ریاضی متغیرهای مستقل (ارتفاع ساقه، نرخ تغذیه، نسبت لقی کوبنده و سرعت کوبنده) با متغیر وابسته (میزان کوبش) از رگرسیون چند متغیره استفاده گردید. نتایج حاصل از تجزیه واریانس رگرسیون نشان داد که یک رابطه معنی­داری در سطح احتمال ۰۰۱/۰ بین متغیرهای مستقل و وابسته وجود دارد. در نهایت مناسب ترین مدل برای میزان کوبش مواد (y۱)به ترتیب زیر برآورد شد: y۱=a۰ e (a۱x۱+ a۲x۲+ a۳x۳+ a۴x۴) که در آن x۱، x۲، x۳ و x۴ به ترتیب ارتفاع ساقه، شدت تغذیه محصول، لقی کوبنده و سرعت کوبنده و a۰، a۱، a۲، a۳ و a۴ ضرایب ثابت می باشند.

ارتفاع ساقه, سرعت کوبنده, شدت تغذیه, فاصله کوبنده و ضدکوبنده, کوبشف کمباین, مدل سازی