اعظم سادات میرانوری - دانشگاه تبریز
علی اصغر کلاگری - دانشگاه تبریز
کمال سیاه چشم - دانشگاه تبریز
قهرمان سهرابی - دانشگاه محقق اردبیلی

منطقه کانی زایی زایلیک در پهنه فلززایی ارسباران در شرق شهرستان اهر، استان آذربایجان شرقی واقع است. واحدهای سنگی عمده منطقه، شامل توف و گدازه های آندزیتی و تراکی آندزیتی وابسته به ائوسن پسین بوده که میزبان کانی سازی رگه ای طلا هستند. این سنگ­ها توسط محلول­های گرمابی دستخوش دگرسانی بیشتر سیلیسی، آرژیلی، فیلیک (کوارتز- سریسیت) و پروپیلیتی شده اند. بررسی زمین­شیمیایی پهنه­های دگرسانی در این منطقه نشان می دهد که در پهنه سیلیسی به دلیل ماهیت اسیدی سیال­ها و شستشوی شدید سنگ میزبان، تهی شدگی بیشتر عناصر اصلی و فرعی رخ داده است. میزان آبشویی به سمت پهنه پروپیلیتی به دلیل افزایش pH محلول­های دگرسان کننده، کمتر شده است. از طرفی، وجود کانی­هایی با جذب سطحی بالا مانند کانی­های رسی باعث تثبیت و تمرکز بسیاری از عناصر در پهنه­های آرژیلی، فیلیک و پروپیلیتی شده است. بررسی رفتار عناصر خاکی نادر (REE) در پهنه­های سیلیسی شده نسبت به سنگ­های آتشفشانی نسبتا سالم در این منطقه نشان می دهد که بیشتر این عناصر دستخوش تهی شدگی شده­اند. شاخص های زمین­شیمیایی مانند مقدار TiO۲ و ((Ce + Y + La) – (Ba + Sr نشان می­دهند که محلول­های گرمابی درونزاد نقش بسیار مهمی در گسترش پهنه­های دگرسانی در این منطقه داشته اند.

Rare earth elements, phylic, propylitic, argillic, silicic, alteration, Zailic, Ahar, East-Azarbaidjan., عناصر خاکی نادر؛ فیلیک؛ پروپیلیتی؛ آرژیلی؛ سیلیسی؛ دگرسانی؛ زایلیک اهر؛ آذربایجان شرقی.